We współczesnych samochodach elektronika odpowiada za nadzorowanie niemal wszystkich istotnych elementów. Dzięki niej jesteśmy w stanie przeprowadzić elektroniczną diagnostykę auta i poznać wiele faktów z jego historii – w tym rzeczywisty przebieg.
Dawniej samochodowa elektronika ograniczała się do systemów sterowania układem wtryskowym, komputera pokładowego i ABS-u. Wraz z rozwojem technologicznym zaczęła ingerować w działanie coraz to kolejnych elementów wyposażenia samochodu, np. w sterowanie światłami, zawieszeniem lub nawet dyfuzorem powietrza w kabinie. Stało się tak po upowszechnieniu magistrali CAN, czyli systemu umożliwiającemu przesyłanie danych pomiędzy podzespołami samochodu.
Dzięki temu wynalazkowi otworzyły się nowe możliwości w diagnostyce samochodowej. Liczne, połączone ze sobą czujniki analizują mnóstwo danych kluczowych dla bieżącego działania poszczególnych systemów i ich konserwacji czy naprawy. Przykładowo – sterownik hamulców informuje o liczbie wciśnięć pedału hamulca, a sterownik poduszek powietrznych zapisuje błędy krytyczne wraz z przebiegiem, przy którym wystąpiły.
Nie dla każdego elektryka samochodowego
Postępujące zaawansowanie elektroniki samochodowej wymusiło na wielu warsztatach konieczność zakupu nowego sprzętu i przeszkolenia pracowników. Przed użytkownikami otworzyło z kolei nowe możliwości w zakresie weryfikacji historii auta. Właściwie każda zainteresowana samochodem używanym osoba boi się, że mógł on mieć „cofnięty” licznik. Oszustwo nieuczciwego sprzedawcy najczęściej wychodzi na jaw właśnie po dokładnym sprawdzeniu samochodu przez doświadczonego elektronika samochodowego, niekoniecznie pracującego w autoryzowanym serwisie. Trzeba jednak przyznać, że w przypadku profesjonalnej „korekty” przebiegu, tj. ze skorygowaniem danych zawartych w modułach, ta nieuczciwa praktyka jest nadal trudna do wykrycia.
Weryfikacja rzeczywistego przebiegu używanego auta to tylko jedna z korzyści, jakie może dać rozbudowana elektronika samochodowa. Poniżej przedstawiamy przykładowe czynności, jakie można dokonać w systemach elektroniki pokładowej najpopularniejszych marek samochodów. Uwaga! Są to tylko zbiorcze przykłady; szczegółowe możliwości „prześwietlenia” danego egzemplarza zależą od modelu, a często także od wersji silnikowej i specyfikacji.
Audi
Przykładowe modele: Audi A3 (8P, 2003-2013), Audi A4 (B8, 2007-2015), Audi A5 (8T, 2007-2016), Audi A6 (C6, 2004-2011), Audi A8 (D4, 2009-2017), Audi Q5 (8R, 2008-2017), Audi Q7 (4L, 2005-2015)
- system multimedialny: umożliwia odczytanie czasu pracy w godzinach, a po podzieleniu przez średnią prędkość pozwala także określić przybliżony przebieg pojazdu;
- skrzynia automatyczna: sterownik skrzyni zapisuje przebieg, łączny czas pracy i błędy wraz z przebiegiem, w którym one wystąpiły. W niektórych przekładniach odczytanie danych ze sterownika wymaga jego demontażu;
- sterownik silnika: zapisuje przebieg samochodu, jednak specjaliści od „cofania” liczników rzadko o nim zapominają.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Audi:
- kasowanie inspekcji serwisowej;
- ustawienie parametrów funkcji komfortu: natężenie tylnych świateł pozycyjnych, włączanie świateł awaryjnych podczas gwałtownego hamowania;
- moduł SRS: błędy informują o tym, które poduszki i napinacze zostały odpalone podczas kolizji;
- sprawdzenie przebiegu w kluczyku.
BMW
Przykładowe modele: BMW serii 1 (E81/82/87/88, 2004-2011; F20/21, od 2011 r.), BMW serii 3 (E90-93, 2005-2013; F30/31/35, 2011-2018), BMW serii 5 (E60/61, 2003-2010; F10/11/18, 2010-2017), BMW serii 7 (E65/66, 2001-2008; F01-04, 2008-2015)
- kluczyk: zapisane są w nim podstawowe informacje o samochodzie, m.in. numer VIN, data ostatniego uruchomienia silnika, przebieg (aktualizowany co ok. 100 km);
- moduł świateł: oprócz zapamiętywania przebiegu informuje o liczbie włączeń wszystkim lamp w samochodzie;
- moduł DSC: pokazuje parametry dotyczące systemu stabilizacji toru jazdy, tj. przebieg, przy którym układ DSC został ostatnio aktywowany, ówczesną prędkość, a nawet poziom płynu hamulcowego;
- pompa hamulcowa: umożliwia określenie faktycznego przebiegu na dwa sposoby. Pierwszy – w oparciu o liczbę wciśnięć pedału hamulca (w założeniu, że na 1 km kierowca wciska pedał 1,5-2 razy, auto z przebiegiem 300 tys. km powinno mieć 600 tys. wciśnięć). Drugi – na podstawie czasu pracy pompy (w oparciu o średnią prędkość);
- skrzynia SMG (zautomatyzowana): dzięki jej diagnostyce dowiemy się, jak długo samochód jeździł w trybie sportowym;
- dodatkowe moduły: można zaprogramować m.in. prędkość, po której przekroczeniu samoczynnie zaryglują się drzwi, ustawić włączanie świateł do jazdy dziennej wraz z zapłonem lub ustawić opóźnione wyłączanie świateł po zamknięciu samochodu.
Inne możliwości elektroniki samochodowej BMW:
- sprawdzenie dat produkcji modułów;
- dostęp do parametrów pracy podzespołów, np. napięcie akumulatora, temperatura cieczy chłodzącej, dokładne obroty silnika i czas pracy.
Citroen/Peugeot
Przykładowe modele: Citroen C4 Picasso (2006-2013), Peugeot 308 I (2007-2013), Peugeot 308 II (od 2013 r.), Peugeot 407 (2004-2011), Peugeot 508 I (2010-2018)
- moduł komfortu: rejestruje błędy działania funkcji komfortu (np. pokładowej elektryki) i określa przebieg, przy którym wystąpiły;
- filtr cząstek stałych: informacje o stanie napełnienia filtra DPF, przebieg między regeneracjami.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Citroenów/Peugeotów:
- włączenie funkcji komfortu, tj. świateł do jazdy dziennej, wyłączenie automatycznego hamulca postojowego.
Fiat
Przykładowe modele: Fiat Grande Punto/Punto Evo (2005-2018), Fiat Bravo II (2007-2014), Fiat Croma (2005-2011)
- sterownik silnika: rejestracja dokładnego przebiegu i dystansu od ostatniego przeglądu (także w Alfach i Lanciach).
Ford
Przykładowe modele: Ford Mondeo IV (2007-2014), Ford S-Max I/Ford Galaxy (2006-2014)
Prawdziwy przebieg samochodu zapisany jest m.in. w module komfortu, sterowniku ABS i w systemie kontroli ciśnienia w oponach (w niektórych modelach).
Mazda
Przykładowe modele: Mazda 3 (BM, 2013-2019), Mazda 6 (GJ, od 2012 r.), Mazda CX-5 (2012-2017), Mazda MX-5 (NC, 2005-2015)
W elektronice pokładowej znajdziemy np. dane dotyczące daty i przebiegu ostatniego przeglądu oraz błędy silnika/skrzyni biegów wraz z przebiegiem. Niestety, odczytane informacje należy wysłać do ASO w celu rozkodowania.
Mercedes
Przykładowe modele: Mercedes klasy C (W204, 2007-2014), Mercedes klasy E (W211, 2002-2009; W212, 2009-2016), Mercedes klasy S (W221, 2005-2013), Mercedes ML (W164, 2005-2011)
- skrzynia automatyczna: zapisuje m.in. występujące błędy wraz z przebiegiem i czas pracy;
- filtr cząstek stałych: historia regeneracji filtra, błędy wraz z ówczesnym przebiegiem;
- panel wskaźników: poza przebiegiem odnotowuje historię przeprowadzonych inspekcji, czyli pojawienie się ikon przypominających o wizycie w serwisie;
- system multimedialny: wykryte błędy, np. zawieszenia systemu, problemy z komunikacją + odnotowany przebieg;
- pompa hamulcowa: umożliwia określenie faktycznego przebiegu w oparciu o liczbę wciśnięć pedału hamulca;
- moduł akumulatora: napięcie baterii, liczba doładowań, czas i przebiegi, przy których był doładowywany lub kiedy wystąpił tryb awaryjny.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Mercedesa:
- kontrola kluczowych podzespołów samochodu: układu doładowania, sondy lambda, przepustnicy, zaworu EGR i inne;
- moduły systemów bezpieczeństwa: dzięki nim upewnimy się, czy samochód ma za sobą wypadkową przeszłość;
- przebieg zarejestrowany w kluczyku samochodu.
Mitsubishi
Przykładowe modele: Mitsubishi Lancer (CYO, 2007-2017), Mitsubishi Outlander III (CWO, od 2012 r.), Mitsubishi ASX (od 2010 r.)
- sterownik silnika: może odnotowywać przebieg (w wersjach z silnikiem Diesla);
- sterownik poduszek powietrznych: w niektórych autach rejestruje czas od ostatniego błędu, wywołanego np. w momencie kolizji.
Renault
Przykładowe modele: Renault Megane II (2002-2009), Renault Megane III (2009-2016), Renault Laguna III (2007-2015), Renault Espace IV (2002-2014)
- karta Hands Free: zawiera informacje dotyczące przebiegu auta, ciśnienia w ogumieniu, poziomu oleju i paliwa w zbiorniku oraz numer VIN;
- moduł komfortu: zapamiętuje występujące w okresie eksploatacji błędy wraz z przebiegiem;
- sterownik poduszek powietrznych: odnotowuje aktywacje systemów bezpieczeństwa. Jeśli został wymieniony, ma „czystą” pamięć;
- moduł filtra DPF: dane dotyczące nieudanych prób wypalenia filtra i innych parametrów.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Renault:
- zapis przebiegu w module ABS-u;
- programowanie funkcji komfortu, np. szczegółów działania karty Hands Free.
Saab
Przykładowe modele: Saab 9-3 (2002-2011), Saab 9-5 (2005-2010; 2010-2011)
Przebieg w Saabie można odczytać po diagnostyce panelu wskaźników, sterownika silnika, modułu wyświetlacza centralnego i fabrycznego odtwarzacza (jeśli auto go ma).
Skoda/Volkswagen
Przykładowe modele: Skoda Octavia II (2004-2013), Skoda Superb II (2008-2015), Volkswagen Golf V (2003-2009), Volkswagen Golf VI (2008-2013), Volkswagen Passat B6 (2005-2010)
- sterownik silnika: rejestruje przebieg, ale często bywa „korygowany”;
- automatyczna skrzynia: zawiera aktualny przebieg pojazdu – pod warunkiem, że wcześniej nie wymieniono przekładni;
- sterownik poduszek powietrznych: jego dane może odczytać wyłącznie dostawca sterownika.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Skody/Volkswagena:
- określenie łącznego czasu pracy pompy wspomagania.
Volvo
Przykładowe modele: Volvo S60/V60 (2010-2018), Volvo S80 II (2006-2016), Volvo XC60 I (2008-2017)
- moduł filtra cząstek stałych: zapisuje komunikat o zbliżającej się wymianie filtra – może on kolidować ze stanem licznika.
Inne możliwości elektroniki samochodowej Volvo:
- rejestracja przebiegu w wielu modułach: zegarów, silnika, systemów bezpieczeństwa (włącznie z czasem jazdy);
- modyfikacja funkcji komfortu, np. automatycznego ryglowania drzwi, wyłączenie sygnalizacji niezapiętych pasów (przy użyciu profesjonalnego oprogramowania diagnostycznego).
Diagnostyka elektroniki samochodowej – PODSUMOWANIE
Diagnostyka samochodu u doświadczonego elektronika przyniesie skutek, jeśli nieuczciwy sprzedawca nie zmodyfikował parametrów z kluczowych modułów. Najwięcej faktów z historii dowiemy się z elektroniki samochodów francuskich i niemieckich; w autach japońskich i niszowych marek (jak Saab) mamy ograniczone pole manewru.
Rosnący poziom skomplikowania elektroniki sprawia, że w nowoczesnych, zwłaszcza luksusowych samochodach, coraz trudniej skutecznie cofnąć licznik. Są firmy, które się tym zajmują, korygując pamięć niemal wszystkich modułów, ale taka operacja może kosztować około 1000 zł. Niestety, nawet sprzedawcy, którzy zmniejszą przebieg prostymi metodami, mogą liczyć na bezkarność, ponieważ wielu kupujących nie sprawdza pojazdu ani w ASO, ani nawet w prywatnym warsztacie.
