Awarię sprzęgła można w porę wychwycić, choć czasami wymaga to od kierowcy większej uwagi. Jakie są objawy zepsutego sprzęgła? Dlaczego sprzęgło się psuje?
Sprzęgło odgrywa w samochodzie niebagatelną rolę – w autach z ręczną skrzynią biegów przenosi moment obrotowy z silnika (z wału korbowego) na układ napędowy, umożliwiając wprawienie pojazdu w ruch. To zatem dość skomplikowany element, odznaczający się jednak dużą żywotnością: zestawy sprzęgieł z pierwszego montażu nierzadko przejeżdżają „bez ruszania” nawet 200 tysięcy kilometrów.
Z później zamontowanymi zamiennikami bywa już różnie, niemniej na długowieczność sprzęgła wcale nie wpływa tylko jakość wykonania. Znaczą rolę odgrywa sposób eksploatacji auta (głównie styl zmieniania biegów) i warunki, w jakich jest użytkowane. Kondycji sprzęgła najbardziej sprzyja połączenie spokojnego stylu jazdy z częstym użytkowaniem w trasie. Jego żywotność zdecydowanie skróci agresywna eksploatacja w mieście.
Objawy uszkodzonego sprzęgła. Jest ich wiele
Dlatego też w samochodach z przebiegami 100-200 tysięcy kilometrów należy mieć z tyłu głowy potencjalną konieczność wymiany sprzęgła (lub też regeneracji, bo jest możliwa), o ile oczywiście nie zostało to przeprowadzone wcześniej. Na szczęście sprzęgło zalicza się do podzespołów, które sygnalizują awarię na długo przed całkowitym uszkodzeniem elementu, stąd uważny kierowca w porę wychwyci widmo usterki.
Regeneracja sprzęgła. Czy to gra warta świeczki?
Poniżej wymieniamy najczęstsze objawy uszkodzonego sprzęgła i możliwe przyczyny wystąpienia takiego stanu rzeczy.
1. Ślizganie się sprzęgła
To zjawisko, które część kierowców, głównie użytkujących starsze auta, mogło już doświadczyć. Jest przy tym dość charakterystyczne i łatwe do samodzielnego zdiagnozowania. Gdy sprzęgło się ślizga, podczas dodawania gazu rosną obroty silnika, ale nie idzie to w parze z adekwatnym wzrostem prędkości: auto przyspiesza bardzo ociężale lub wręcz nie jest w stanie zwiększyć prędkości, np. gdy podjeżdża pod górę na 5. lub 6. biegu.
Gdy sprzęgło się ślizga, najprawdopodobniej wymaga już wymiany na nowy zestaw: „na wykończeniu” są bowiem tarcza sprzęgła lub docisk. Jazda ze ślizgającym sprzęgłem jest co prawda możliwa, ale może doprowadzić do przegrzania go lub nawet zniszczenia koła zamachowego (w większości aut drogiego w zakupie koła dwumasowego). Jeśli sprzęgło nadal się ślizga po zmianie zestawu na nowy, być może winna jest właśnie „dwumasa”. Ewentualnie został dobrany nieodpowiedni zestaw sprzęgła lub wystąpiły błędy przy jego montażu.
2. Wysokie „branie” sprzęgła
W każdym samochodzie pedał sprzęgła pracuje inaczej, niemniej auto powinno ruszyć już po jego delikatnym odpuszczeniu. Gdy sprzęgło się „kończy”, przekazanie napędu następuje już na samym końcu skoku pedału, czyli przy niemal całkowitym zdjęciu nogi. Gdy sprzęgło „bierze” coraz wyżej, sygnalizuje stopniowe zużywanie się okładzin ciernych.
3. Nieprzyjemny zapach w środku auta
Początkowo występuje tylko przy większym obciążeniu układu napędowego (np. w momencie ruszania z miejsca lub jazdy pod górę), ale potem sprzęgło „czuć” nawet podczas normalnej eksploatacji auta. Sprzęgło z reguły daje o sobie znać przykrym zapachem gdy wymiany domagają się okładziny tarczy sprzęgła.
4. Niepokojące dźwięki z okolic skrzyni biegów
Zazwyczaj jest to szum słyszalny zarówno podczas wciśnięcia sprzęgła, jak i gdy pedał jest zwolniony. Z reguły winne jest wtedy łożysko oporowe. Za nadmierne hałasowanie sprzęgła może też odpowiadać wysprzęglik lub nieprawidłowo założony któryś z elementów sprzęgła (np. tarcza).
5. Brak możliwości wrzucenia biegu
Ten defekt wiąże się z unieruchomieniem samochodu. Tu mogła zawieść jedna ze sprężyn w tarczy sprzęgła, która najprawdopodobniej wypadła z mocowania, lub też ponadprzeciętnie zużyta jest już sama tarcza. Co ciekawe, biegi można już normalnie wrzucać, gdy silnik zostanie wyłączony.
Oprócz tego do objawów zepsutego sprzęgła należy zaliczyć wszelkie szarpania przy próbie ruszenia samochodem, łatwo wyczuwalne drżenie lewarka zmiany biegów i coraz ciężej pracujący pedał sprzęgła.
Jak wydłużyć trwałość sprzęgła?
Sprzęgło „nie lubi” trzech rzeczy: agresywnego stylu jazdy, eksploatacji miejskiej i tuningu. O ile na warunki użytkowania samochodu nie mamy zbytnio wpływu (logiczne jest, że jak mieszkamy w mieście, zdecydowaną większość czasu auto spędza właśnie tam), tak rezygnacja z wszelkich prób podniesienia mocy i pilnowanie swojego stylu jazdy są już warunkami możliwymi do spełnienia. Jeśli chcemy wydłużyć trwałość sprzęgła, unikajmy szybkich zmian biegów i przesadnego wciskania pedału gazu.
