Czym jest sprzęgło wiskotyczne i jak działa? Jaką pełni rolę w napędzie auta? Przedstawiamy objawy i przyczyny uszkodzenia sprzęgła wiskotycznego.
Czym jest sprzęgło wiskotyczne?
Sprzęgło wiskotyczne to typ sprzęgła, które umożliwia płynną regulację rozdziału momentu obrotowego między dwoma obracającymi się elementami, np. wentylatorem chłodnicy i wałem napędowym.
Zasada działania sprzęgła wiskotycznego
Sprzęgło wiskotyczne działa za pomocą cieczy o dużej lepkości, która znajduje się pomiędzy tarczami sprzęgła. W zależności od temperatury, ciśnienia lub pola elektrycznego, ciecz ta zmienia swoją lepkość i tym samym stopień zasprzęglenia sprzęgła. Im większa lepkość cieczy, tym większy moment obrotowy jest przenoszony przez sprzęgło.
Sprzęgła wiskotyczne stosuje się w motoryzacji jako element łączący wentylator chłodnicy z osią obrotu pompy wody oraz w samochodach z napędem na 4 koła jako element układu przeniesienia napędu, zastępujący lub poprawiający działanie mechanizmu różnicowego. Sprzęgło wentylatora chłodnicy ma za zadanie sprawić, że wentylator w stanie wyłączonym obraca się znacznie wolniej od wirnika pompy chłodzenia, zaś w miarę wzrostu temperatury (i zarazem zapotrzebowania na wentylację) jego prędkość obrotowa ulega zwiększeniu, zbliżając się stopniowo do prędkości obrotowej wirnika. Sprzęgło w układzie napędowym ma za zadanie utrzymywać niewielką różnicę prędkości obrotowej pomiędzy dwoma kołami pojazdu lub pomiędzy jego przednią a tylną osią. Dopóki różnice te są niewielkie (w związku z normalnym toczeniem się kół po jezdni na zakrętach i nierównościach terenu), sprzęgło pozostaje w stanie wyłączonym. Gdy jednak różnica prędkości przekroczy zadaną wartość (w wyniku poślizgu jednego z kół lub osi) – następuje zasprzęglenie obu części sprzęgła i wyrównanie prędkości obrotowych, aż do ustania poślizgu.
Objawy uszkodzenia sprzęgła wiskotycznego
Uszkodzone sprzęgło wiskotyczne można rozpoznać po kilku objawach, takich jak:
- Wentylator chłodnicy obraca się zbyt wolno lub zbyt szybko, niezależnie od temperatury silnika;
- Silnik przegrzewa się lub nie osiąga właściwej temperatury pracy;
- Zwiększone zużycie paliwa i spadek mocy silnika;
- Nieprawidłowe odczyty wskaźnika temperatury silnika lub lampki ostrzegawczej;
- Niekiedy słyszalny hałas lub wibracje z okolicy sprzęgła.
Przyczynami tych usterek mogą być:
- Zużycie lub uszkodzenie tarcz sprzęgła, uszczelniaczy, łożysk lub innych elementów;
- Zanieczyszczenie lub ubytek cieczy wiskotycznej w sprzęgle;
- Niewłaściwa regulacja lub kalibracja sprzęgła;
- Nieodpowiednie warunki pracy sprzęgła, np. zbyt wysoka temperatura, wilgoć, kurz, itp.
Jak naprawić sprzęgło wiskotyczne?
Naprawa sprzęgła wiskotycznego polega zwykle na jego wymianie na nowe lub regenerowane. Niektóre sprzęgła wiskotyczne można również naprawić poprzez wymianę uszczelniaczy, tarcz, cieczy lub innych elementów. Naprawa sprzęgła wiskotycznego wymaga specjalistycznego sprzętu i wiedzy, dlatego zaleca się zlecić ją wykwalifikowanemu mechanikowi.
Koszt naprawy sprzęgła wiskotycznego zależy od rodzaju i stopnia uszkodzenia, modelu samochodu, ceny części i robocizny. Średnio można się spodziewać wydatku w granicach 300-1000 zł.
Przy jakiej temperaturze załącza się sprzęgło wiskotyczne?
Temperatura załączenia sprzęgła wiskotycznego zależy od jego konstrukcji i regulacji. Zwykle sprzęgło wiskotyczne załącza się przy temperaturze silnika około 80-90 stopni Celsjusza, a rozłącza przy temperaturze około 60-70 stopni Celsjusza. Temperatura ta może być jednak inna w zależności od modelu samochodu, warunków atmosferycznych, prędkości jazdy i innych czynników.
Załączenie i rozłączenie sprzęgła wiskotycznego można sprawdzić poprzez dotknięcie wentylatora chłodnicy po zatrzymaniu silnika. Jeśli wentylator obraca się swobodnie, oznacza to, że sprzęgło jest rozłączone. Jeśli wentylator jest zablokowany lub trudno się obraca, oznacza to, że sprzęgło jest załączone.
Wiskoza – podsumowanie
Sprzęgło wiskotyczne to sprzęgło, które reguluje moment obrotowy między dwoma elementami za pomocą cieczy o zmiennej lepkości. Sprzęgło to stosuje się w układzie chłodzenia silnika i w układzie napędowym. Sprzęgło to ma zalety takie jak płynna i automatyczna regulacja, niskie zużycie energii i prostota konstrukcji. Sprzęgło to ma też wady takie jak możliwość uszkodzenia, hałas, wibracje i koszt naprawy. Sprzęgło to załącza się i rozłącza w zależności od temperatury silnika i innych warunków.
