Niektórzy kierowcy starszej daty czasem przekonują, że niegdyś tankowali auta benzyną dla samolotów, która zapewniała świetne osiągi. Ile w tym prawdy? Czy silnik samochodu można tankować paliwem lotniczym?
Silniki spalinowe, mimo że nierzadko skrajnie różnią się budową, mają wspólne założenie konstrukcyjne – energia uwalniana w procesie spalania paliwa jest używana do podtrzymania pracy silnika, jak również napędzania pojazdu. A skoro paliwo, mające wspólne pochodzenie w postaci ropy naftowej, wykazuje palność, spali się w różnych warunkach czy silnikach.
Nie zawsze jest to zgodne z prawem, bo np. zasilanie diesla olejem spożywczym czy opałowym skutkuje nieprawidłowościami w zakresie podatku akcyzowego. Do tego mogą pojawić się także problemy techniczne, wynikające np. z zasiarczenia paliwa czy jego nieodpowiedniej płynności w niskich temperaturach. Nie bez znaczenia jest też cena – paliwo lotnicze jest obecnie sporo droższe od tego, które można kupić na stacji paliw przy drogach.
Czy można zatankować do auta benzynę lotniczą?
Dla osób, które zadają sobie pytanie, czy silnik samochodu będzie pracował na paliwie lotniczym, mamy twierdzącą odpowiedź. Tak, będzie. Co więcej, niektóre małe samoloty z silnikami tłokowymi, np. Rotax 912, mogą być tankowane benzyną przeznaczoną dla samochodów.
Do statków powietrznych z silnikami z zapłonem iskrowym na lotniskach można też kupić paliwa Avgas UL 91, które nie zawiera etanolu i dodatku ołowiu, jak również wykazujące wyższą oktanowność Avgas 100LL. W przypadku Avgas 100LL minimalna liczba oktanowa motorowa wynosi 99,6, natomiast dla Pb95 – 85,0. Litery LL w nazwie pochodzą od słów Low Lead i oznaczają, że jest to paliwo niskoołowiowe. Jak na standardy motoryzacyjne zawartość ołowiu jest jednak potężna. Wynosi 0,28-0,56 g Pb/l, podczas gdy w benzynie Pb95 zaledwie 5,0 mg Pb/l. Jednorazowe zatankowanie Avgas 100LL zapewne doprowadziłoby do uszkodzenia katalizatora i innych elementów układu oczyszczania spalin albo przynajmniej ograniczenia ich skuteczności.
Paliwo z odrzutowca do diesla?
Na lotniskach można znaleźć także paliwa, które – przynajmniej w teorii – jest w stanie spalić także silnik Diesla. Są nimi Jet A-1 oraz F-34. Paliwo Jet A-1 jest przeznaczone do zasilania turbinowych silników lotniczych. Jest produkowane z komponentów uzyskiwanych w określonym reżimie technologicznym w procesach hydroodsiarczania, hydrokrakingu i destylacji, które odpowiadają ustalonym wymaganiom jakościowym. Paliwo jest uszlachetniane dodatkami antyutleniającymi i antyelektrostatycznymi. Temperatura zapłonu samoczynnego zapłonu jest praktycznie taka sama, co oleju napędowego, ale opary okazują się bardziej palne.
W internecie nie brakuje relacji kierowców, zwłaszcza z USA, gdzie olej napędowy bywa trudno dostępny, a mieli dostęp do Jet A-1, tankowali własne auta tym paliwem. Podkreślają jednak, że to rozwiązanie, które może zdać egzamin głównie w starszych silnikach, a nawet tam zmniejszone właściwości smarne paliwa lotniczego mogą przyspieszyć zużycie pompy wtryskowej. Jako ciekawostkę można dodać, że Toyota oficjalnie podała, że diesle 3.0 D-4D Hiluxów, które w 2010 r. dotarły na biegun południowy, były zasilane Jet A-1. To zasługa ich temperatury zamarzania, która wynosi -47°C.
Lotniczo-wojenne paliwo F-34
Innym typem paliwa lotniczego jest F-34. Służy do zasilania do turbinowych silników lotniczych, a powstaje z komponentów uzyskiwanych w określonym reżimie technologicznym w procesach destylacji, hydroodsiarczania i hydrokrakingu. F-34 zawiera dodatki antyelektrostatyczne, antyutleniające i antykorozyjno-smarnościowe. Nie ma natomiast dodatków zapobiegających krystalizacji wody w paliwie.
Zastosowania F-34 nie kończą się na lotnictwie. Szerokie opracowane na ten temat, zatytułowane „Wpływ mieszanin paliwa F-34 z biokomponentami na osiągi silnika z zasobnikowym układem wtryskowym” zostało opublikowane przez Wojskową Akademię Techniczną – Wydział Mechaniczny, Instytut Pojazdów Mechanicznych i Transportu (zainteresowani znajdą ją tutaj: https://yadda.icm.edu.pl).
Jak czytamy, w porównaniu z olejem napędowym paliwo F-34 charakteryzuje się: lepszymi własnościami niskotemperaturowymi, mniejszą lepkością, mniejszą liczbą cetanową, mniejszą wartością opałową. (…) Obecnie paliwo F-34/35 (kod NATO) przyjęto jako jednolite paliwo pola walki do wszystkich silników o zapłonie samoczynnym państw NATO. Paliwo F-34 zostało przez wiele lat wszechstronnie przebadane w silnikach z tłoczkowymi, rzędowymi i rozdzielaczowymi pompami wtryskowymi. (…) Mimo przyjęcia przez państwa NATO paliwa F-34 jako paliwa podstawowego, rozważana jest bardzo poważnie sytuacja, w której konieczne będzie uzupełnianie tego paliwa o produkty niepochodzące z przeróbki ropy naftowej. Dlaczego zmiana może być konieczna? Także do armii zawitały nowoczesne diesle z silnikami zasilanymi Common Rail, a jak wskazano, F-34 najlepiej radzi sobie ze starszego typu układami zasilania.
Redakcja poleca: Paliwo E10. Do tych urządzeń i pojazdów go nie wlewaj, bo uszkodzisz silnik!
Sam proces unifikacji paliw i ewentualnego różnicowania ich chociażby dodatkami, jest niezbędny, by wykorzystać moce przerobowe rafinerii, potencjał magazynowy baz paliw, a także uprościć logistykę i ułatwić transport. Drugie z wymienionych jest szczególnie ważne, w przypadku armii. Szacuje się, że paliwa stanowią ok. 40% całej masy ładunku dostarczonego na front.
