Zakaz prowadzenia pojazdów. Kto może go dostać i kiedy się przedawnia?

Za najcięższe drogowe przewinienia – jak jazda pod wpływem alkoholu czy spowodowanie wypadku – sąd może orzec nawet dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Za złamanie zakazu prowadzenia pojazdu można trafić do więzienia.

Mandaty i punkty karne nie są jedyną sankcją, która czeka na kierowców łamiących prawo. Za drogowe przestępstwa można trafić do więzienia. Drugą najsurowszą karą dla zmotoryzowanych jest zakaz prowadzenia pojazdów – orzekany na miesiące, lata, a czasem także dożywotnio.

W zależności od przewinienia i okoliczności sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów danego typu lub zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, co wyklucza możliwość prowadzenia m.in. motoroweru, łodzi, paralotni czy samolotu.

Pole manewru sądu w tym zakresie reguluje artykuł 42 kodeksu karnego. Za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju. Warto wnioskować właśnie o taką karę, jeżeli prawo jazdy jest niezbędne do wykonywania pracy, np. jest się kierowcą ciężarówki lub taksówkarzem, a naruszenie prawa nastąpiło z użyciem auta osobowego, motocykla czy łodzi.

Jeżeli kierujący nie zatrzymał się na wezwanie uprawnionych do przeprowadzenia kontroli funkcjonariuszy, którzy poruszają się pojazdem wysyłającym sygnały świetlne i dźwiękowe lub nie zastosował się do decyzji o cofnięciu uprawnień – sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Sąd orzeka na okres nie krótszy niż 3 lata zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa drogowego był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia.

W przypadku, gdy kierowca nietrzeźwy lub pod wpływem środka odurzającego (lub w czasie między zdarzeniem, a kontrolą trzeźwości spożywał alkohol czy zażył środek odurzający) doprowadzi do wypadku, którego skutkiem jest śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, bądź zbiegł z miejsca zdarzenia – orzekany jest dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Tak surowa kara grozi też w przypadku ponownego przyłapania na jeździe w stanie nietrzeźwości.

Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów jest możliwe. By to nastąpiło, konieczne jest złożenie do sądu wniosku o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów.Zakaz prowadzenia pojazdów jest traktowany jak środek karny, więc na mocy art. 84 § 1 kk możliwe jest skrócenie okresu obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdu może nastąpić w sytuacji, gdy:
– upłynęła połowa okresu, na który orzeczono środki karne
– skazany przestrzegał porządku prawnego
– środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok.

Gdy zakaz prowadzenia jest dożywotni, to w sytuacji, gdy skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny, to po 15 latach można ubiegać się o skrócenie zakazu.

Alternatywą jest artykuł 182 kodeksu karnego wykonawczego. Przewiduje on możliwość zmiany sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów przez umożliwienie kierowania nimi po wyposażeniu samochodu w blokadę alkoholową. Taka ulga jest możliwa, gdy zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów, orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 kodeksu karnego – przez okres co najmniej 10 lat.

Wpływ na zakaz prowadzenia pojazdu nie ma chęć dobrowolnego poddania się karze – sąd każdorazowo ustala treść wyroku oraz okres obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdu. Oczywiście przyznanie się do winy może okazać się okolicznością łagodzącą, a na pewno skróci czas sprawy – nie będzie konieczności przeprowadzania postępowania przygotowawczego oraz innych formalności. W rezultacie może szybciej ruszyć bieg przedawnienia – czas zakazu prowadzenia pojazdu jest liczony od daty uprawomocnienia się wyroku skazującego.

Warto wiedzieć: Zatrzymanie dowodu rejestracyjnego – za co grozi i jakie ma konsekwencje?

Koniec sądowego zakazu prowadzenia pojazdów oznacza, że można starać się o odzyskanie prawa jazdy. Jeżeli zakaz obowiązywał na okres do roku, w wydziale komunikacji wystarczy złożyć wniosek o zwrot prawa jazdy. W przypadku zakazu trwającego ponad 1 rok, konieczne jest zdanie egzaminu na prawo jazdy.