Będąc naocznym świadkiem przestępstwa każdy może dokonać zatrzymania obywatelskiego. To specyficzny typ interwencji, który powinien być jednak podejmowany w szczególnych okolicznościach.
Życie pisze różne scenariusze. Każdy z nas może stać się chociażby świadkiem przestępstwa. Zatrzymanie sprawcy i jego późniejszego ukaranie są zadaniem policji i sądu. Przynajmniej w teorii, bo sytuacja może sprawić, że sprawca pozostanie nieuchwytny. Chociażby osoba, która prowadzi samochód w stanie nietrzeźwości. Jeżeli nie zostanie złapana i dojedzie do celu podróży, spokojnie wytrzeźwieje i uniknie kary, mimo że naraziła innych użytkowników drogi na śmiertelne zagrożenie.
To tylko jeden z przypadków, w których możliwe jest zatrzymanie obywatelskie. Czym jest i na czym polega takie działanie? Artykuł 243 kodeksu postępowania karnego pozwala każdemu obywatelowi na dokonanie zatrzymania sprawcy przestępstwa czy czynu zabronionego. Może tego dokonać zarówno świadek, jak i osoba pokrzywdzona w wyniku danego zdarzenia.
Art. 243. dotyczący ujęcia obywatelskiego ma dwa punkty. Pierwszy stanowi, że każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. Drugi natomiast mówi, że osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce policji.
![Jakiej marki samochód byś najchętniej kupił(-a)? [SONDA]](https://www.wyborkierowcow.pl/wp-content/uploads/2024/04/Sonda-300x200.jpg)
W efekcie do dokonania zatrzymania obywatelskiego konieczne jest zaistnienie czterech warunków – sprawca przestępstwa musi zostać ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio po nim, nie jest znana jego tożsamość, a zachodzi obawa jego ucieczki z miejsca przestępstwa (lub doszło do takiej próby), a sprawca musi zostać przekazany policji.
Warto wiedzieć: Policjant chce Cię zatrzymać? W takim przypadku jedź dalej!
Jeżeli zajdzie potrzeba, możemy użyć siły. Musi to być jednak współmierne do sytuacji i mieć na celu obronę własną lub unieruchomienie sprawcy, np. poprzez wykręcenie ręki, a nie wymierzenie mu sprawiedliwości.
Od zatrzymania lepiej odstąpić, gdy sprawca nie działa sam lub dysponuje większą siłą od nas. W takiej sytuacji lepsze będzie niezwłoczne powiadomienie policji i np. podążanie za sprawcą, by na bieżąco móc podawać funkcjonariuszom jego położenie. Próbując ująć sprawcę przestępstwa należy kierować się też zdrowym rozsądkiem i nie stwarzać dodatkowego zagrożenia, np. podejmując próbę pościgu za pijanym kierowcą. Lepiej powiadomić policję i podążać za nim, a przy nadarzającej się okazji, np. postoju pod światłami, wyjąć kluczyki ze stacyjki jego pojazdu lub zatarasować przejazd.
Warto pamiętać obywatelskie zatrzymanie to ostateczność, a nadgorliwość może działać na naszą niekorzyść. Osoba, którą będziemy próbowali niesłusznie zatrzymać może oskarżyć nas o próbę pozbawienia wolności.
