Ząbkowanie opon. Czy to niebezpieczny proces?

Ząbkowanie opon może nastąpić w każdym aucie. Co warto wiedzieć o wyząbkowanych oponach? Jak zapobiegać ząbkowaniu opon?

Użytkownicy samochodów zazwyczaj słyszeli o zjawisku ząbkowania opon. Sama nazwa z pewnością nie napawa optymizmem i może sugerować poważne uszkodzenie ogumienia. Ale czy wyząbkowane opony nadają się już tylko do śmieci? Co warto wiedzieć o ząbkowaniu opon? Czy da się mu zapobiegać, a wyząbkowane opony naprawić? Wyjaśniamy wszelkie wątpliwości na temat tego defektu w samochodowym ogumieniu.

Ząbkowanie opon. Co to?

Ząbkowaniem nazywamy nierównomierne ścieranie się wierzchniej warstwy gumy opony. Można je poznać po spojrzeniu na oponę z boku. Jeśli kostki bieżnika układają się w kształt podobny do zębów piły mechanicznej, można mówić o wyząbkowaniu opony. Jest to efekt zbyt mocno wytartej jednej części kostki bieżnika względem drugiej, co też da się też wyczuć poprzez dotknięcie palcem.

Zjawisko ząbkowania opon ma swoje podłoże w naturalnym procesie zużywania się opon podczas eksploatacji. Zazwyczaj jest ono efektem zaniedbań właściciela auta (niedopilnowania stanu technicznego) lub niskiej jakości zamontowanych na samochodzie opon. Nie jest klasyfikowane jako niebezpieczne, ale z pewnością pogarszające komfort jazdy autem. Ząbkowaniu opon często towarzyszy hałas wydobywający się z okolic kół (np. buczenie) i nadmierne wibracje podczas jazdy. Te objawy nasilają się wraz z pogłębianiem procesu ząbkowania.

Dlaczego pojawia się ząbkowanie opon?

Niektóre opony – zwłaszcza te z dolnej półki cenowej – są szczególnie podatne na powstawanie ząbkowania z uwagi na konstrukcję bieżnika lub twardszą gumę, z której wykonano ogumienie. Wynika to m.in. z mniej zaawansowanych technologii wykorzystywanych do opracowywania niedrogiego ogumienia. W dużej jednak mierze proces ząbkowania ma swoją konkretną przyczynę, mającą podłoże nie tylko w bagatelizowaniu stanu technicznego auta przez użytkownika, ale i wręcz jego przesadną „dbałość”. Do tych drugich można zaliczyć chociażby zbyt wysoki poziom ciśnienia w oponach. Zbytnie „dopompowanie” kół pogarsza przyleganie opon do powierzchni i może przyczyniać się do powstawania ząbkowania. Tak samo wina czasami leży w zbyt małej ilości powietrza w oponie.

Wyząbkowane opony często są efektem zaniedbań użytkownika w zakresie układu kierowniczego i zawieszenia samochodu. Za nieprawidłowe ścieranie się bieżnika opony odpowiadają m.in. uszkodzone amortyzatory czy rozregulowana geometria kół. Nie bez znaczenia jest również styl jazdy kierowcy. Ząbkowaniu opon sprzyja gwałtowne ruszanie i hamowanie oraz zbyt szybkie wchodzenie autem w zakręty. Kondycji bieżnika niezbyt służy nawet długotrwała jazda po prostych drogach, stąd niezwykle trudno znaleźć złoty środek odnośnie warunków, w powinny być eksploatowane są opony.

Ząbkowanie opon — Niewłaściwy poziom ciśnienia to jedna z najczęstszych przyczyn ząbkowania opon.

Wyząbkowane opony. Dlaczego to głównie te z tyłu?

Problem ząbkowania dotyczy wszystkich opon w samochodzie, jednak najczęściej wyząbkowane są opony zamieszczane na tylnych osiach aut przednionapędowych. Z jakiego powodu? Leżą na kołach „wleczonych”, które nie zmieniają aż tak położenia względem podłoża jak koła napędzane (i przy okazji skręcane), stąd oddziałują na nie siły bardziej sprzyjające zużywaniu się bieżnika z jednej strony. Biorąc to pod uwagę, dobrym rozwiązaniem jest rotowanie kołami, czyli zamienianie ich pomiędzy osiami. Taki zabieg pozwoli każdej oponie „popracować” w inny sposób i uchroni ich bieżniki przed wyząbkowaniem powstałym wskutek długotrwałej jazdy w identycznym położeniu. Nim się na to zdecydujemy, dowiedzmy się (np. z instrukcji obsługi pojazdu), w jaki sposób można zamieniać w nim koła. W samochodach przednionapędowych opony z przodu powinny być zazwyczaj przeniesione na tylną oś, a ogumienie z tyłu – na przednią oś, przy jednoczesnej zamianie ich miejscami.

Jak zminimalizować ryzyko ząbkowania opon?

Oprócz rotacji kołami, kluczem do ograniczenia występowania ząbkowania jest dbanie o właściwy poziom ciśnienia w oponach. Niedopuszczalne są „odchyły” w obydwie strony, czyli jazda ze zbyt niskim, jak i zbyt wysokim ciśnieniem kół. Warto także zmienić styl jazdy, jeśli jesteśmy kierowcami z „ciężką nogą” – czyli ograniczyć częstotliwość raptownych startów spod świateł, mocnych hamowań czy częstego wykorzystywania potencjału auta w zakrętach. Wreszcie nie ma co też zwlekać z niezbędnymi naprawami zawieszenia/układu kierowniczego, gdyż wszelkie nieprawidłowości w ich pracy szybko odbijają się na kondycji opon.

Czy wyząbkowane opony można naprawić?

Istnieje możliwość przywrócenia wyząbkowanych opon do pełnej sprawności. Trzeba poddać je tzw. szorstkowaniu, czyli starciu wierzchniej warstwy opony celem jej wyrównania. Naprawa przeprowadzana jest na specjalnym urządzeniu do szorstkowania, którym nie dysponują wszystkie warsztaty. Opona przeznaczona do szorstkowania musi mieć jednak spory „zapas” bieżnika (co najmniej 8 mm), a cały proces przyczyni się do starcia go do mniejszej wartości. Naprawa przywraca tym samym odpowiednie parametry opony, ale kosztem jej dalszej żywotności. Nim mimo wszystko zdecydujemy się na szorstkowanie, wyeliminujmy przyczynę ząbkowania opon – inaczej ten defekt szybko powróci i ogumienie tym razem może się nadawać tylko do wymiany.