Zawieszenia nowoczesnych samochodów wydają się skomplikowane, ale wciąż powstają auta z prostą belką skrętną. Co to jest belka skrętna? Jak działa i jaką ma budowę?
Wielu miłośników motoryzacji twierdzi, że belka skrętna to archaiczne rozwiązanie, które nie oferuje komfortu i pewności prowadzenia, a przy tym bywa awaryjne. Tak było kiedyś, ale obecnie wielu producentów wciąż stosuje ten rodzaj tylnego zawieszenia, a po latach praktyk i doświadczeń udało się dopracować belkę skrętną niemal do perfekcji. Owszem, w większości przypadków taki rodzaj tylnego zawieszenia ustępuje zawieszeniu wielowahaczowemu – głównie podczas dynamicznej jazdy, na zakrętach i pod kątem „czucia” pojazdu. Niemniej prostota konstrukcji, jej wytrzymałość, a również w wielu przypadkach wyższy komfort (głównie akustyczny) sprawiają, że w wielu samochodach, głównie budżetowych i rodzinnych, belka skrętna jest stosowana bardzo często. Ale czym w ogóle jest belka skrętna i w jaki sposób pracuje?
Czym jest belka skrętna?
Zawieszenie na bazie belki skrętnej (inaczej znane jako tylna belka skrętna) to jedna z konstrukcji stosowanych w tylnych zawieszeniach samochodów osobowych. Ta konstrukcja ma na celu połączenie kół tylnych i przeniesienie sił zawieszenia z jednego koła na drugie, jednocześnie zapewniając pewną elastyczność w reakcji na nierówności drogi. To tak zwane zawieszenie półzależne. Co to oznacza i z czego składa się układ zawieszenia tylnego na bazie belki skrętnej?
Belka skrętna – budowa
Belka skrętna składa się z dwóch wahaczy wzdłużnych, które są zamontowane do nadwozia za pomocą elastycznych przegubów. Dodatkowo w jej skład wchodzą amortyzatory oraz przymocowane do wahaczy sprężyny. Wzdłuż belki skrętnej czasami montuje się stabilizator. Istotnym elementem belki skrętnej są tzw. drążki skrętne, zastępujące tradycyjne resory ze sprężynami śrubowymi. Przybierają one postać pręta lub rury z zakończeniem wieloklinowym. Z jednej strony drążki są zamocowane w wahaczu wzdłużnym, natomiast z drugiej strony – we wsporniku poprzecznicy. W belce skrętnej rolę stabilizatora pełni drążek stabilizujący.
Belka skrętna – zasada działania
W rezultacie, siły działające na jedno koło mają pewien wpływ na drugie, co pomaga utrzymać stabilność i równowagę pojazdu podczas jazdy. Główną funkcją belki skrętnej jest umożliwienie ruchu pionowego obu kół w sposób częściowo zintegrowany. Kiedy jedno koło napotyka dużą nierówność na drodze, belka przenosi część tej siły na drugie koło, co pomaga zminimalizować wpływ nierówności na cały pojazd, ale niekorzystnie wpływa na stabilność. W przypadku niewielkich nierówności trudno odróżnić zachowanie zawieszenia niezależnego, półzależnego itp. Dopiero większe nierówności obnażają wszystkie wady i zalety wszystkich rozwiązań.
Jakie są największe zalety i wady belki skrętnej?
Jedną z głównych zalet belki skrętnej jest prostota jej konstrukcji. Mniej elementów mechanicznych oznacza zazwyczaj mniejszą masę i niższe koszty produkcji. Oprócz tego istotną zaletą jest trwałość takiego rozwiązania, bowiem zawieszenie na bazie belki skrętnej jest często uznawane za trwałe i odporne na zużycie w porównaniu z bardziej skomplikowanymi systemami zawieszenia wielowahaczowego. To również wiąże się z niższymi kosztami utrzymania, bowiem naprawy i konserwacja belki skrętnej mogą być mniej kosztowne niż w przypadku wspomnianych rozwiązań wielowahaczowych.
Do wad należy zaliczyć oczywiście ograniczone możliwości regulacji i dostosowania do konkretnego auta i/lub preferencji użytkownika. Belka skrętna może być również mniej elastyczna w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków jazdy niż zaawansowane systemy zawieszenia. Poza tym, w niektórych przypadkach zawieszenie belki skrętnej może niekorzystnie wpływać na komfort jazdy, a przede wszystkim na sterowność oraz stabilność pojazdu, zwłaszcza podczas pokonywania zakrętów i nierówności na drodze.
W jakich samochodach stosowana jest belka skrętna?
Belka skrętna stosowana jest przede wszystkim w samochodach miejskich, kompaktowych oraz klasy budżetowej. Jest to rozwiązanie, które sprawdza się w przypadku pojazdów, gdzie prostota konstrukcji i niskie koszty produkcji są kluczowe. Poniżej znajdują się przykłady pojazdów, w których często można spotkać zawieszenie na bazie belki skrętnej:
- w samochodach miejskich, takich jak Fiat 500, Smart Fortwo czy Toyota Aygo;
- w niektórych samochodach kompaktowych, zwłaszcza tych o mniejszych silnikach i bardziej podstawowym wyposażeniu, np. Skoda Octavia, Opel Astra etc. Bywa, że w obrębie jednego modelu mogą występować różne typy zawieszenia;
- w tanich samochodach (segmentu budżetowego), gdzie minimalizacja kosztów produkcji jest kluczowa, np. Dacia Sandero, Renault Clio etc;
- w pojazdach o niewielkiej mocy silnika, gdzie prostota konstrukcji może być bardziej preferowana niż zaawansowane właściwości jezdne. Tyczy się to również samochodów rodzinnych i minivanów;
- w pojazdach stworzonych głównie do poruszania się po miejskich ulicach, gdzie często występują niewielkie prędkości i mniejsze obciążenia zawieszenia.
Warto jednak zauważyć, że nie jest to reguła bez wyjątków, a producenci samochodów mogą stosować różne rozwiązania w zależności od modelu i specyfikacji danego pojazdu. Wraz z postępem technologicznym i rosnącym zapotrzebowaniem na bardziej zaawansowane systemy zawieszenia, niektóre samochody z niższych klas również mogą być wyposażone w bardziej skomplikowane układy zawieszenia.
Co jest lepsze? Wielowahacz czy belka skrętna?
Wybór między wielowahaczem a belką skrętną jako układem zawieszenia w pojeździe zależy od wielu czynników, takich jak przeznaczenie pojazdu, preferencje kierowcy, warunki drogowe i budowa samochodu. Oto kilka najważniejszych porównań między tymi dwoma rodzajami zawieszenia:
Zawieszenie wielowahaczowe:
- Zapewnia lepszą stabilność i precyzję prowadzenia na zakrętach.
- Może być bardziej skomplikowane i kosztowne w produkcji oraz naprawie.
- Zazwyczaj jest bardziej elastyczne w dostosowywaniu do różnych warunków drogowych.
Belka skrętna:
- Ma prostszą konstrukcję, co może prowadzić do niższych kosztów produkcji i konserwacji.
- Może być bardziej odpowiednia do standardowych zastosowań, takich jak codzienna jazda.
- Jest mniej skomplikowana, co może ułatwić naprawy.
W praktyce oba rozwiązania mają swoje przeznaczenie i są stosowane w zależności od charakterystyki pojazdu. Samochody sportowe i wysokowydajne często korzystają z zawieszenia wielowahaczowego ze względu na lepszą precyzję prowadzenia, podczas gdy samochody miejskie i terenowe mogą mieć belkę skrętną ze względu na prostszą konstrukcję i niższe koszty.
Polecamy również:
