Oznaczenia karetek pogotowia. Jakie są rodzaje ambulansów?

Po polskich drogach jeździ wiele różnego rodzaju karetek pogotowia. Wyjaśniamy najważniejsze oznaczenia ambulansów (w tym karetki podstawowe i specjalistyczne).

Karetki pogotowia są powszechnym widokiem na drogach. Kierowcy nie powinni ich lekceważyć. Pomijając sam fakt, że jest to dość trudne (wyposażenie ambulansów ma sprawiać, że będą one doskonale widoczne i słyszalne dla innych użytkowników ruchu), jadąca na sygnałach karetka pogotowia jest pojazdem uprzywilejowanym. Taki pojazd, po spełnieniu warunków traktujących go jako uprzywilejowany (czyli m.in. wysyła sygnały świetlne i dźwiękowe o zmiennym tonie i ma włączone światła drogowe/mijania), nie musi przestrzegać zasad ruchu drogowego, czyli może np. przejeżdżać na czerwonych światłach lub przekraczać dozwoloną prędkość. Kierowca, widząc pojazd uprzywilejowany, musi ustąpić mu pierwszeństwa (zrobić przestrzeń do swobodnego przejechania) – nawet jeśli wiąże się to np. z wjechaniem na krawężnik lub przekroczeniem linii ciągłej.

Nie wszystkie karetki są jednak takie same. Niektórzy kierujący zwracają uwagę na różne symbole, którymi są oznaczone. Są to przede wszystkim duże litery P, S, T lub N. Czasami poszczególne ambulansy różnią się też kolorami karoserii (są białe lub żółte). W tym tekście wyjaśnimy wszystkie oznaczenia karetek. Dzięki nim można się wiele dowiedzieć o konkretnym ambulansie.

Jakie są rodzaje karetek pogotowia?

W pierwszej kolejności warto wyróżnić typy karetek pogotowia, jakie określa Polska Norma PN-EN 1789:2008 – „Pojazdy medyczne i ich wyposażenie”. Wydzielono w nim następujące rodzaje ambulansów medycznych:

Ambulans typu A (karetka A), czyli ambulans do transportu pacjentów (których życiu nie zagraża niebezpieczeństwo). Takie karetki mogą się dzielić na typy A1 (dla jednego pacjenta) lub A2 (dla większej liczby pacjentów);
Ambulans typu B (karetka B), czyli ambulans ratunkowy (do transportu, podstawowego leczenia i monitorowania stanu zdrowia pacjenta);
Ambulans typu C (karetka C), czyli ambulans przeznaczony do intensywnej opieki nad chorym, w tym do zaawansowanego leczenia i monitorowania stanu zdrowia pacjenta.

Oznaczenia karetek. Oto aktualne oznakowanie karetek

Karetki pogotowia są środkami transportu mającymi za zadanie przewozić do szpitala osoby chore (najczęściej z domu) lub ranne (np. z wypadków drogowych). Nie mogą być przy tym wykorzystywane do innych celów niż ratunkowe. W zależności od rodzaju, ambulans może być przystosowany tylko do przetransportowania chorego w stanie nie zagrażającym życiu, jak i również do podjęcia czynności mających na celu ratowanie zdrowia czy życia. Wyróżnia się też karetki przeznaczone dla określonej grupy ludzi, a także zwierząt (tzw. karetki weterynaryjne).

Przeznaczenie karetki pogotowia określa litera (w postaci dużego symbolu) umieszczona po obu bokach ambulansu. Litera musi być przy tym wpisana w okrąg. Na przestrzeni lat owe oznaczenia ulegały jednak sporym zmianom, dlatego obecnie nie ma już m.in. popularnych kiedyś „erek” (karetek R, czyli reanimacyjnych), karetek W (wypadkowych), karetek P (przewozowych), karetek K (kardiologicznych) czy karetek B (bariatrycznych, czyli dla osób z nadwagą).

Aktualne oznaczenia karetek wprowadzono w 2010 roku drogą modyfikacji Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Nieco je uproszczono, wyróżniając w zasadzie 4 podstawowe oznaczenia karetek w Polsce. Oto i one.

Oznaczenia karetek P (karetka P – podstawowa)

Obecnie karetka P nie jest już karetką przewozową, a karetką podstawową. Ambulans P posiada wyposażenie przystosowane do ratowania zdrowia pacjentów z zachorowaniami i urazami nabytymi w wypadkach. W karetce P nie jest wymagana obecność lekarza, ale obsada musi składać się z co najmniej dwóch ratowników lub pielęgniarek.

Oznaczenia karetek S (karetka S – specjalistyczna)

Karetka S ma podobne przeznaczenie do dawnej karetki R. Jest to bowiem karetka specjalistyczna. Ambulans S jest wykorzystywany w sytuacjach zagrożenia życia, które wymagają zaopatrzenia karetki w najbardziej zaawansowaną aparaturę medyczną. W karetce S zawsze znajduje się minimum 3-osobowa załoga, w tym jeden lekarz.

Oznaczenia karetek T (karetka T – transportowa)

Karetka T to inaczej karetka transportowa. Ambulans T używany jest do przewozu pacjentów niewymagających intensywnego nadzoru lekarskiego, głównie między szpitalami. Karetki T wykorzystywane są także do transportu narządów i krwi. W załodze znajduje się kierowca oraz ratownik.

Oznaczenia karetek N (karetka N – neonatologiczna)

Karetka N to tak zwana karetka neonatologiczna. Ambulans N przeznaczony jest do transportu dzieci do 1 roku życia (noworodków i niemowląt). Na wyposażeniu karetki N znajduje się sprzęt reanimacyjny, choć w dużej mierze wykorzystywane są one tylko do transportu noworodków.

Inne oznaczenia karetek pogotowia i rodzaje ambulansów w Polsce

Oznaczenia karetek RT, ST, TL

Karetki z oznaczeniami zawierającymi w sobie literę T są karetkami transportowymi dla pacjentów wymagających opieki lekarskiej. W załodze ambulansu RT/ST/TL musi się tym samym znaleźć lekarz. Oznaczenia takich karetek są różne w zależności od konkretnego rejonu Polski.

Karetka POZ

Karetki POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) używane są głównie celem przeprowadzenia wizyty domowej przez lekarza u pacjentów nie wymagających przetransportowania do szpitala.

Karetka NPL

Karetki NPL (nocnej pomocy lekarskiej) przeznaczone są do użytku przez załogi pełniące dyżury nocne oraz w święta i dni wolne od pracy (przez całą dobę).

Karetka sanitarna (karetka wojskowa)

Karetki wykorzystywane w wojsku określane są jako ambulanse specjalistyczne. Przystosowano je go przewozu więcej niż jednej osoby na noszach instalowanych piętrowo przy ścianach karetki.

Karetka weterynaryjna

Ambulanse weterynaryjne służą głównie do przewozu lub dokonywania diagnostyki pourazowej u zwierząt. Według przepisów karetki weterynaryjne muszą być koloru żółtego, natomiast ich tył – niebieskiego. Dodatkowo wymagane jest malowanie w czerwone paski.

Czym się różni biała karetka od żółtej?

Aktualnie karetki pogotowia w Polsce mogą być zarówno białe, jak i żółte. Z reguły jednak żółty kolor zarezerwowany jest dla ambulansów specjalistycznych, tj. wyposażonych w najbardziej zaawansowany sprzęt i jeżdżących do najbardziej poważnych przypadków. W żółtej karetce przeważnie znajduje się personel posiadający najwyższe kwalifikacje medyczne. Z kolei białe karetki często wykorzystywane są do mniej pilnych wezwań lub tylko celem przetransportowania chorego do innego szpitala.