Kierowcy nieraz błędnie definiują pojazd uprzywilejowany i niepotrzebnie ustępują mu miejsca. Po czym poznać pojazd uprzywilejowany?
Pojazd uprzywilejowany wielu kierowcom automatycznie kojarzy się z jadącą na sygnałach karetką pogotowia, radiowozem policji czy wozem strażackim. Jak się okazuje, to zaledwie garstka z pojazdów, które można zakwalifikować do grona uprzywilejowanych. Wszystkim jednak przysługują identyczne reguły określające m.in. jakie warunki musi spełnić pojazd samochodowy, by został uznany za pojazd uprzywilejowany. Wnikliwa lektura może przynieść zaskakujące skutki, bowiem niektórzy zdadzą sobie sprawę, że niektóre samochody błędnie uznawali za uprzywilejowane i niepotrzebnie narażali się na złamanie przepisów, by np. ustąpić im miejsca. Czym jest zatem pojazd uprzywilejowany?
Pojazd uprzywilejowany – definicja, ustawa
Definicję pojazdu uprzywilejowanego znajdziemy w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Art. 2 pkt 38 mówi o tym, że pojazd uprzywilejowany to „pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi; określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego”.
Jakie warunki musi spełniać pojazd uprzywilejowany?
Biorąc pod uwagę tą definicję, pojazdu nie można zakwalifikować jako uprzywilejowanego, jeśli np. porusza się na samych „kogutach” lub wyłącznie z włączonymi sygnałami dźwiękowymi. Takim pojazdem nie jest również samochód wyposażony w światła błyskowe w kolorze żółtym lub pomarańczowym, a więc np. śmieciarka czy pojazd pomocy drogowej/pogotowia technicznego. Dlatego też wobec nich nie trzeba się stosować do przepisów określających zachowanie kierowców względem pojazdów uprzywilejowanych.
W dalszej części ustawy Prawo o ruchu drogowym (art. 53) znajdziemy spis instytucji, których pojazdy mogą być uznawane za pojazdy uprzywilejowane. Są to pojazdy samochodowe jednostek ochrony przeciwpożarowej, zespołu ratownictwa medycznego i policji, ale też wielu innych, takich jak:
- jednostki ratownictwa chemicznego;
- Straży Granicznej;
- Biura Nadzoru Wewnętrznego;
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
- Agencji Wywiadu;
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
- Służby Wywiadu Wojskowego;
- Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
- Służby Więziennej;
- Służby Ochrony Państwa;
- straży gminnych (miejskich);
- podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego;
- Służby Parku Narodowego;
- podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego;
- Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywany przez Służbę Celno-Skarbową;
- Inspekcji Transportu Drogowego.
Pojazdem uprzywilejowanym może być też pojazd należący do jednostki nie wymienionej powyżej, pod warunkiem że jest używany w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego (na podstawie zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych).
Po czym poznać pojazd uprzywilejowany?
Pojazd można uznać za uprzywilejowany, gdy ma włączone odpowiednie sygnały dźwiękowe i świetlne (na postoju nie jest wymagane używanie sygnałów dźwiękowych) oraz ma zapalone światła mijania lub drogowe. Zgodnie z nazwą, na drodze przysługują im też pewne przywileje. Takie pojazdy nie muszą się bowiem stosować do zasad ruchu drogowego, w tym do znaków i sygnałów drogowych oraz reguł dotyczących zatrzymania i postoju. Jest to możliwe pod kilkoma warunkami:
- Zachowania przez kierującego pojazdem uprzywilejowanym szczególnej ostrożności;
- Gdy pojazd uprzywilejowany uczestniczy w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego;
- Gdy pojazd uprzywilejowany uczestniczy w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych;
- Gdy pojazd uprzywilejowany uczestniczy w wykonywaniu zadań związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje ochrona.
Pojazd uprzywilejowany ma wobec tego pełne prawo np. do wjeżdżania na skrzyżowanie na czerwonym świetle, do wyprzedzania w niedozwolonych miejscach lub jazdy z prędkością szybszą niż dopuszczalna. Kierującym takim pojazdem musi jednak pamiętać o stosowaniu się do poleceń osób kierujących ruchem i przeprowadzających kontrole drogowe.
Kiedy pojazd uprzywilejowany ma pierwszeństwo?
Pierwszeństwo przejazdu przysługuje pojazdowi uprzywilejowanemu zawsze w obszarze zabudowanym. Tam zwykli uczestnicy ruchu muszą ustąpić mu miejsca w taki sposób, by mógł swobodnie przejechać dalej – mogą w tym celu nawet naruszyć przepisy ruchu drogowego (np. przekroczyć linię ciągłą, wjechać na skrzyżowanie na czerwonym świetle itp.). W obszarze zabudowanym nie można także wyprzedzić pojazdu uprzywilejowanego. Taka możliwość istnieje poza terenem zabudowanym, choć manewr należy wykonać w taki sposób, by nie przeszkadzać mu w jeździe i tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne. Zabronione jest także wjeżdżanie pomiędzy auta jadące w kolumnie pojazdów uprzywilejowanych i jazda w niewielkim odstępie od takiego pojazdu (np. by uniknąć stania w korku).
Polecamy również:
