Kategorie prawa jazdy w Polsce. Oto pełna lista uprawnień

Na różne pojazdy przysługują poszczególne kategorie prawa jazdy. Oto pełna lista kategorii prawa jazdy w Polsce. Jakie trzeba mieć m.in. na samochód, motocykl czy autobus?

Prawo jazdy to dla wielu osób jeden z najbardziej wyczekiwanych dokumentów w życiu. Uzyskanie prawa jazdy wcale nie jest łatwe, gdyż wiąże się z przejściem długiego kursu praktycznego, nauką teorii i weryfikacją posiadanej wiedzy poprzez przystąpienie do egzaminu. Oprócz tego trzeba jeszcze załatwić szereg formalności związanych m.in. z założeniem profilu kandydata na kierowcę, przejściem niezbędnych badań lekarskich na prawo jazdy czy, w niektórych przypadkach, także testów psychologicznych. Z tych powodów, a także własnych ambicji, mało kto podchodzi do wyrobienia prawa jazdy w sposób lekceważący.

Kategorie prawa jazdy w Polsce

Większości osób przywilej posiadania prawa jazdy kojarzy się wyłącznie z osobami pełnoletnimi. Nie jest to prawdą, gdyż polskie prawo wyróżnia kilka kategorii prawa jazdy możliwych do wyrobienia przed ukończeniem 18. roku życia. Aby móc jeździć motocyklem lub czymś na kształt samochodu wcale nie trzeba zatem czekać do pełnoletności, tylko można nabierać doświadczenia „za kółkiem” już w młodszym wieku. Aby ułatwić rozeznanie w istniejących kategoriach prawa jazdy, przygotowaliśmy krótkie omówienie wszystkich 16 kategorii prawa jazdy + jedno bonusowe. Poznajmy kategorie prawa jazdy w Polsce.

Prawo jazdy na motocykl. Kategorie prawa jazdy na motor

Prawo jazdy na motocykl obejmuje 4 kategorie, pośród których dwie można zrobić przed osiągnięciem pełnoletności. Wiek 18 lat nie wystarczy jednak do kierowania wszystkimi motocyklami: wskutek zaostrzenia przepisów taki przywilej przysługuje osobom co najmniej 20-letnim (pod pewnymi warunkami). Oto wszystkie kategorie prawa jazdy na motocykl.

Prawo jazdy kategorii AM

Prawo jazdy kategorii AM umożliwia kierowanie następującymi pojazdami:

motorower, czyli pojazd, którego pojemność silnika spalinowego wynosi maksymalnie 50 cm³, a w przypadku silnika elektrycznego moc nie przekracza 4 kW. Prędkość maksymalna musi być ograniczona do 45 km/h;
czterokołowiec lekki, czyli pojazd o masie łącznej do 350 kg, którego prędkość maksymalna nie przekracza 45 km/h;
zespół pojazdów w postaci powyższych pojazdów połączonych z przyczepą.

O prawo jazdy AM mogą się o ubiegać osoby, które ukończyły 14 lat, i jest to najniższy limit wiekowy spośród kategorii prawa jazdy. Uprawnienia AM zdobywa się automatycznie po uzyskaniu prawa jazdy kategorii A, B, C, D, T i pochodnych. Cena kursu na prawo jazdy kategorii AM to wydatek ok. 900-1500 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. AM

Prawo jazdy kategorii A1

Prawo jazdy kategorii A1 jako pierwsze pozwala kierować motocyklem, a konkretnie:

motocyklem o pojemności silnika do 125 cm³, mocy nie przekraczającej 11 kW (15 KM) i stosunku mocy do masy własnej wynoszącym maksymalnie 0,1 kW/kg;
motocyklem trójkołowym o mocy do 15 kW (20,4 KM);
zespołem pojazdów w postaci powyższych pojazdów połączonych z przyczepą;
pojazdami objętymi kategorią AM.

O prawo jazdy A1 mogą się ubiegać osoby mające 16 lat. Cena kursu na prawo jazdy A1 to ok. 1700-2700 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. A1

Prawo jazdy kategorii A2

Prawo jazdy kategorii A2 umożliwia „przesiadkę” na większe motocykle, ale wciąż nie wszystkie. Mając prawo jazdy A2 można kierować takimi pojazdami jak:

motocykle, którego moc silnika jest nie wyższa niż 35 kW (47,6 KM), a stosunek mocy do masy własnej nie przekracza 0,2 kW/kg;
motocykle trójkołowe o mocy do 15 kW (20,4 KM);
zespół pojazdów w postaci powyższych pojazdów połączonych z przyczepą;
pojazdy objęte kategorią AM.

O prawo jazdy kategorii A2 mogą się ubiegać osoby, które ukończyły 18 lat. Koszt kursu na prawo jazdy A2 wynosi ok. 1900-2800 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. A2

Prawo jazdy kategorii A

Dopiero prawo jazdy kategorii A upoważnia do kierowania wszystkimi jednośladami. Konkretnie z prawem jazdy A można jeździć:

każdym motocyklem bez ograniczenia pojemności silnika i jego mocy (również pojazdami z kategorii AM, A1 i A2), w tym motocyklem z bocznym wózkiem;
zespołem pojazdów w postaci powyższych pojazdów połączonych z przyczepą.

Na prawo jazdy kategorii A obowiązuje wysoki limit wiekowy – 24 lata. Może on zostać obniżony do 20 lat, jeśli kierujący posiada prawo jazdy kategorii A2 od minimum dwóch lat. Cena kursu na prawo jazdy A to wydatek rzędu 2000-3000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. A

Prawo jazdy na samochód. Kategorie prawa jazdy na samochód

Na samochody osobowe przysługuje najpopularniejsza kategoria prawa jazdy – B. Na ona jednak mniej rygorystyczną kategorię B1, pozwalającą zaznajomić się z pojazdem przypominającym samochód. Kategoria B posiada również odpowiednika zwiększającego kwalifikacje o możliwość kierowania pojazdami z ciężkimi przyczepami.

Prawo jazdy kategorii B1

Prawo jazdy B1 często otwiera furtkę do legalnego jeżdżenia pojazdem mającym wiele wspólnego z samochodem osobowym (choć w rzeczywistości nim nie będącym). Z prawem jazdy kategorii B1 można jeździć:

czterokołowcem, czyli pojazdem samochodowym, z wyłączeniem samochodu osobowego, autobusu i motocykla, o masie własnej nie przekraczającej 550 kg (przy przewozie rzeczy) lub 400 kg (przy przewozie osób), którego moc silnika nie przekracza 15 kW (20,4 KM). Do takich zaliczają się pojazdy z homologacją L7e, głównie tzw. mikrosamochody (m.in. marek Aixam, Ligier, Microcar)
pojazdami z prawa jazdy kategorii AM, czyli motorowerami i czterokołowcami lekkimi, także z przyczepą (tylko w Polsce).

Prawo jazdy kategorii B1 mogą wyrobić osoby, które ukończyły 16 lat. Koszt kursu oscyluje w granicach 2000-3000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. B1

Prawo jazdy kategorii B

Najpopularniejsza kategoria prawa jazdy uprawnia rzecz jasna do kierowania samochodami osobowymi. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę z tego, że z kategorią B może też jeździć wieloma innymi, często zaskakującymi pojazdami. Posiadacz prawa jazdy B nabywa uprawnienia do kierowania:

pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (na przykład samochodem osobowym), z wyjątkiem autobusu i motocykla;
zespołem pojazdów, czyli powyższym pojazdem połączonym z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg);
pojazdami z prawa jazdy kategorii AM;
motocyklem o pojemności skokowej silnika do 125 cm³, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg. Ten zapis obowiązuje tylko w Polsce i obejmuje wyłącznie posiadaczy prawa jazdy kat. B od co najmniej 3 lat;
zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Łączna dopuszczalna masa całkowita całego zespołu nie może przekroczyć 3500 kg;
zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Łączna dopuszczalna masa całkowita całego zespołu nie może przekroczyć 4250 kg (pod warunkiem zdania dodatkowego egzaminu i uzyskania kodu 96 prawa jazdy);
ciągnikiem rolniczym (tylko w Polsce);
pojazdem wolnobieżnym, np. walcem (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów, złożonym z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce);
zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce).

Prawo jazdy kat. B mogą uzyskać osoby, które ukończyły 18 lat. Cena kursu na prawo jazdy B oscyluje w granicach 2000-4000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. B

Prawo jazdy kategorii B+E

Chcąc kierować samochodem osobowym z ciężką przyczepą zazwyczaj trzeba rozszerzyć swoje kwalifikacje o prawo jazdy B+E. Uprawnia ono do kierowania:

zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu z kategorii B (DMC do 3,5 tony) i przyczepy o DMC do 3,5 tony. DMC całego zestawu nie może przekroczyć 7 ton;
zespołem pojazdów, złożonym z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów, złożonym z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce).

Możliwość wyrobienia prawa jazdy kategorii B+E również przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat. Cena kursu waha się między 1500 a 3000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. B+E

Prawo jazdy na ciężarówkę. Kategorie prawa jazdy na ciężarówkę

Na samochody ciężarowe przewidziane są kategorie prawa jazdy z literą C. Poza standardowym prawem jazdy C istnieje też nieco „łagodniejsze”, przysługujące młodszym osobom C1. Obydwa mają swoje odpowiedniki na przyczepy. Warto wiedzieć, że samo zrobienie prawa jazdy nie wystarczy do wykonywania zawodu kierowcy ciężarówki – do tego trzeba też przejść kurs i zdać egzamin kwalifikacji wstępnej (potocznie zwanej kursem na przewóz rzeczy). Poniżej można zasięgnąć więcej informacji na temat kwalifikacji wstępnej.

Więcej na temat kwalifikacji wstępnej

Prawo jazdy kategorii C1

Chcąc jeździć ciężarówką zaraz po osiągnięciu pełnoletności, trzeba zapisać się na kurs prawa jazdy kat. C1. Uprawnia ono do kierowania:

pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t (do 7,5 t), z wyjątkiem autobusu;
zespołem pojazdów, czyli powyższym pojazdem z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg);
pojazdami z prawa jazdy kategorii AM;
ciągnikiem rolniczym (tylko w Polsce);
pojazdem wolnobieżnym, np. walcem (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce).

Prawo jazdy kat. C1 można uzyskać w wieku 18 lat. Cena kursu wynosi ok. 3000-4000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. C1

Prawo jazdy kategorii C

Na wszystkie ciężarówki uprawnia dopiero prawo jazdy C. Konkretnie z tą kategorią można kierować:

pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t, z wyjątkiem autobusu (na przykład dużą ciężarówką);
zespołem pojazdów, czyli powyższym pojazdem z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg);
pojazdami z prawa jazdy kategorii AM;
ciągnikiem rolniczym (tylko w Polsce);
pojazdem wolnobieżnym, np. walcem (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg; tylko w Polsce).

Na prawo jazdy kategorii C obowiązuje bariera wiekowa 21 lat. Kurs jest drogi, gdyż potrafi kosztować nawet 5000-6000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. C

Prawo jazdy kategorii C1+E

Choć jest dość rzadko wybierana, to istnieje kategoria prawa jazdy umożliwiająca kierowanie mniejszymi ciężarówkami z przyczepami. Konkretnie to prawo jazdy C1+E uprawnia do kierowania:

zespołem pojazdów złożonym z pojazdu z kategorii C1 i przyczepy. Dopuszczalna masa całkowita zestawu nie może przekraczać 12 t;
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów określonych w kategorii B+E, pod warunkiem jednoczesnego posiadania prawa jazdy kategorii B.

Prawo jazdy kat. C1+E mogą zrobić osoby mające co najmniej 18 lat. Koszt kursu oscyluje w granicach 3000-4000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. C1+E

Prawo jazdy kategorii C+E

Chcąc mieć nieograniczone możliwości kierowania ciężarówką z przyczepą, trzeba zdobyć prawo jazdy kategorii C+E. Wraz z nim otrzymujemy uprawnienia do kierowania:

zespołem pojazdów złożonym z pojazdu z kategorii C i przyczepy (bez ograniczeń w DMC);
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce).
zespołem pojazdów określonych w kategorii B+E, pod warunkiem jednoczesnego posiadania prawa jazdy kategorii B;
zespołem pojazdów określonych w kategorii D+E, pod warunkiem jednoczesnego posiadania prawa jazdy kat. D.

Aby zdać egzamin na prawo jazdy C+E, trzeba mieć ukończone 21 lat. Cena kursu wynosi ok. 3000-5000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. C+E

Prawo jazdy na autobus. Kategorie prawa jazdy na autobus

Do kierowania autobusami przewidziano kategorie prawa jazdy z literą D. Podobnie jak w uprawnieniach z zakresu kategorii z literą C, także tutaj znajdziemy rozdział na mniejsze i większe autobusy oraz przysługujące im kategorie uprawnień na przyczepy. Samo zrobienie prawa jazdy nie wystarczy do wykonywania zawodu kierowcy autobusu – do tego trzeba też przejść kurs i zdać egzamin kwalifikacji wstępnej (potocznie zwanej kursem na przewóz osób). Poniżej można zasięgnąć więcej informacji na temat kwalifikacji wstępnej.

Więcej na temat kwalifikacji wstępnej

Prawo jazdy kategorii D1

Furtką do poprowadzenia autobusu jest prawo jazdy D1, które uprawnia do kierowania następującymi pojazdami:

autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób z kierowcą, o długości do 8 m;
zespołem pojazdów złożonym z powyższego autobusu i lekkiej przyczepy;
pojazdem z kategorii AM;
ciągnikiem rolniczym, także z lekką przyczepą (tylko w Polsce);
pojazdem wolnobieżnym, także z lekką przyczepą (tylko w Polsce).

Prawo jazdy D1 mogą uzyskać osoby, które ukończyły 21 lat. Wyrobienie prawa jazdy kategorii D1 oznacza z reguły koszt ok. 3000-4000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. D1

Prawo jazdy kategorii D

Kierowanie wszystkimi autobusami bez ograniczeń jest możliwe po zdobyciu prawa jazdy kategorii D. Uprawnia ono do kierowania następującymi pojazdami:

autobusem, czyli pojazdem samochodowym przeznaczonym do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą;
zespołem pojazdów złożonym z autobusu i lekkiej przyczepy (o DMC do 750 kg);
pojazdem z kategorii AM;
ciągnikiem rolniczym, także z lekką przyczepą (tylko w Polsce);
pojazdem wolnobieżnym, także z lekką przyczepą (tylko w Polsce).

Prawo jazdy D ma przypisany najwyższy możliwy limit wiekowy, który wynosi 24 lata. Koszt prawa jazdy kat. D z reguły waha się w okolicach 5000-7000 zł. Na niego niższe kwoty mogą liczyć kierowcy posiadający już kategorię C.

Więcej na temat prawa jazdy kat. D

Prawo jazdy kategorii D1+E

Analogicznie jak w przypadku kategorii D1, istnieje możliwość wcześniejszego uzyskania uprawnień do kierowania autobusem z przyczepą. Prawo jazdy D1+E uprawnia do kierowania:

zespołem pojazdów złożonym z pojazdu z kategorii D1 (autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób łącznie z kierowcą, o długości do 8 m) i przyczepy;
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce).
zespołem pojazdów określonych w kategorii B+E, pod warunkiem jednoczesnego posiadania prawa jazdy kategorii B.

Zdobycie prawa jazdy D1+E jest możliwe po skończeniu 21 lat. Na kurs prawa jazdy kategorii D1+E trzeba przygotować ok. 3000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. D1+E

Prawo jazdy kategorii D+E

Także w przypadku autobusów obowiązują osobne kategorie prawa jazdy na przyczepy. Drugą z nich jest D+E, które uprawnia do kierowania następującymi pojazdami:

zespołem pojazdów złożonym z pojazdu z kategorii D i przyczepy (bez ograniczeń w DMC);
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce);
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep (tylko w Polsce).
zespołem pojazdów określonych w kategorii B+E, pod warunkiem jednoczesnego posiadania prawa jazdy kategorii B.

Kurs na prawo jazdy D+E kosztuje ok. 3500 zł, a te uprawnienia mogą posiadać osoby, które ukończyły 24 lata.

Więcej na temat prawa jazdy kat. D+E

Prawo jazdy na traktor

Prawo jazdy kategorii T

Prawo jazdy kategorii T kierowane jest głównie do osób niepełnoletnich, które chcą jeździć traktorem. Prawo jazdy T umożliwia kierowanie:

ciągnikiem rolniczym;
pojazdem wolnobieżnym (np. walcem);
zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep;
zespołem pojazdów złożonym z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep;
pojazdami z prawa jazdy kategorii AM, czyli motorowery i czterokołowce lekkie, także z przyczepą (tylko w Polsce).

Prawo jazdy kat. T mogą otrzymać osoby mające co najmniej 16 lat. Kurs kosztuje zazwyczaj 1700-3000 zł.

Więcej na temat prawa jazdy kat. T

Prawo jazdy na tramwaj (pozwolenie na kierowanie tramwajem)

Swoją kategorię prawa jazdy ma także tramwaj, choć w tym przypadku można mówić głównie o tzw. pozwoleniu na kierowanie tramwajem. Uprawnia ono do kierowania każdym modelem tramwaju na terenie Polski. Aby zostać motorniczym, trzeba zapisać się na kurs w jednym z ośrodków szkoleniowych, a te zlokalizowane są zazwyczaj obok firm świadczących przewozy drogą komunikacji miejskiej. Czasami zajmują się one też organizacją kursów na motorniczych tramwajów i udostępniają je za darmo, pod warunkiem późniejszego podjęcia u nich pracy. Standardowo prawo jazdy na tramwaj kosztuje ok. 6 tys. zł, więc jest to dość kusząca oferta. Mogą je zdobyć osoby, które ukończyły 21 lat.

Więcej na temat prawa jazdy na tramwaj