Wielu kierowców wciąż wozi ze sobą fizyczny dokument prawa jazdy. Czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy podczas jazdy autem? To zależy, kogo dotyczy to pytanie.
Użytkownicy samochodów i innych pojazdów w Polsce przez długie lata byli przyzwyczajeni do wożenia ze sobą kilku dokumentów potwierdzających, że poruszają się nimi legalnie i że pojazd spełnia wymagania niezbędne do jazdy nim po drogach publicznych. Wówczas kierowcy musieli pamiętać o zabieraniu ze sobą dowodu rejestracyjnego wraz z blankietem polisy OC, a także prawa jazdy w postaci plastikowego dokumentu. Za zapominalstwo musieli liczyć się z mandatami nakładanymi za każdy z brakujących dokumentów, więc za brak prawa jazdy i np. dowodu rejestracyjnego można było zapłacić w sumie kilkaset złotych.
Lata przyzwyczajeń sprawiły, że spora liczba kierujących – zwłaszcza starszej daty – nadal zabiera ze sobą prawo jazdy wraz z innymi dokumentami. Czy jednak robią to słusznie, czy niepotrzebnie narażają się na utratę dokumentu np. poprzez zgubienie go? Czy obecnie trzeba wozić prawo jazdy podczas kierowania autem? W uzyskaniu odpowiedzi na pytanie, czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy, na pewno nie pomagają liczne i wprowadzane nieco chaotycznie zmiany w przepisach – co prawda zazwyczaj ułatwiają one życie kierowcom, ale też wprowadzają zamęt i niepewność, jak użytkownik auta ma postępować.
Czy trzeba mieć prawo jazdy przy sobie?
Kwestia wożenia ze sobą prawa jazdy została rozstrzygnięta w grudniu 2020 roku, gdy w życie wszedł tzw. pakiet deregulacyjny znoszący z kierowców część dotychczasowych obowiązków (m.in. naklejania nalepek kontrolnych) i ułatwiających proces rejestracji pojazdu. Wtedy też zaczęło obowiązywać tzw. prawo jazdy online, które można bezpłatnie pobrać na smartfona z aplikacji mObywatel po uprzednim założeniu tam konta. Wirtualny dokument stał się równie ważny jak ten fizyczny (w formie blankietu), jednak przepisy nie zmuszają kierowców do pobrania go online. Choć to wygodne rozwiązanie – prawo jazdy jest wtedy zawsze pod ręką, o ile nie mamy rozładowanego telefonu.
Wracając do „papierowego” prawa jazdy: odpowiedź na pytanie, czy trzeba mieć przy sobie prawo jazdy, brzmi – nie. Fizycznego dokumentu nie trzeba wozić ze sobą, ani tym bardziej pokazywać podczas kontroli policji. Funkcjonariuszom nie trzeba nawet ukazywać wirtualnego prawa jazdy. Mundurowi sami sprawdzą prawidłowość posiadanych przez nas uprawnień w bazie CEPiK (Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców) – mają do tego dedykowany sprzęt w radiowozie. Aby jednak mogli to zrobić, muszą mieć wgląd do dokumentu tożsamości kierowcy, a więc dowodu osobistego lub paszportu. Dlatego trzeba pamiętać, by któryś z tych dokumentów zawsze mieć ze sobą podczas jazdy autem lub innym pojazdem.
Co grozi za brak prawa jazdy przy sobie?
Dawniej brak prawa jazdy przy sobie wiązał się z otrzymaniem mandatu – niedrogiego, ale jednak. Obecnie nic już za to nie grozi: za brak prawa jazdy przy sobie nie dostaniemy ani mandatu, ani punktów karnych.
Warto jednak wiedzieć, że prawa jazdy nie muszą ze sobą wozić jedynie kierowcy, którzy wyrobili uprawnienia w Polsce i poruszają się wyłącznie po polskich drogach. Jeśli wybieramy się wobec tego w podróż zagraniczną, prawo jazdy musimy zabrać ze sobą. Dokument muszą też wozić osoby mające prawo jazdy wydane poza granicami Polski. W obydwu przypadkach za brak prawa jazdy przy sobie grozi wtedy mandat.
Czy warto wozić ze sobą prawo jazdy?
Chociaż takiego obowiązku już nie ma, posiadanie przy sobie dokumentu prawa jazdy bywa przydatne i pozwoli znacznie skrócić czas policyjnej kontroli (funkcjonariusze szybciej zweryfikują ważność uprawnień), jak i wypełniania formalności związanych np. ze spowodowaniem stłuczki (głównie spisania oświadczenia sprawcy kolizji). Mając prawo jazdy przy sobie zrobimy to na miejscu i nie dołożymy sobie dodatkowych nerwów związanych z koniecznością zorganizowania tego dokumentu.
Mandat za brak prawa jazdy (uprawnień). To nie jedyne konsekwencje
Jeśli ktoś liczy, że prawo jazdy nie zostanie zatrzymane w momencie gdy nie mamy go przy sobie, to jest w błędzie – policjant, gdy uzna to za konieczne, zablokuje je w bazie CEPiK, a ukarany kierowca będzie musiał dostarczyć dokument do starostwa, które go wydało. Nawet jeśli prawo jazdy zostało nam zabrane wirtualnie, nie unikniemy mandatu za brak prawa jazdy (stosownych uprawnień). Grzywna za to wykroczenie wynosi minimum 1500 zł i może zostać podwyższona przez sąd do 30 000 zł. To nie jedyne konsekwencje. Przyłapanie na jeździe z zatrzymanymi uprawnieniami grozi orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów, ograniczeniem wolności lub aresztem. Z kolei za poruszanie się pojazdem mimo cofniętych uprawnień można pójść do więzienia na 2 lata (5, gdy „wpadniemy” za jazdę mimo nałożonego nakazu prowadzenia pojazdów).
