Skoda od ponad wieku aktywnie udziela się w sportach motorowych. Oto najistotniejsze fakty i najciekawsze samochody w 120-letniej historii Skoda Motorsport.
Skoda jest i była od zawsze znana z produkcji samochodów skrojonych pod typowego odbiorcę – a zatem aut uproszczonych konstrukcyjnie, bez zbytnich (potencjalnie awaryjnych) rozwiązań i nastawionych przede wszystkim na funkcjonalność. Nie przeszkodziło to jednak w wypracowaniu obfitego portfolio z zakresu działań w motorsporcie. W 2021 roku Skoda obchodzi 120. rocznicę obracania się w kręgach rajdów i wyścigów, podczas których zaliczyła wiele krajowych i międzynarodowych sukcesów. Na zorganizowanym z tej okazji evencie pojawiły się najsławniejsze modele (historyczne i współczesne) w bogatej historii Skoda Motorsport, dając pokaz swoich możliwości na krętym torze. Przyjrzyjmy się wobec temu najciekawszym pojazdom reprezentującym Skodę na trasach rajdowych w całej Europie i na świecie.
Nim producent podjął rywalizację w kategorii samochodów osobowych, stawiał najpierw na… motocykle. Historia wyścigowych modeli marki z Mlada Boleslav sięga bowiem 1901 roku i przedsiębiorstwa Laurin&Klement, które weszło w fuzję ze Skodą w latach 20. XX wieku. Wcześniej zajmowało się głównie produkcją rowerów i motocykli. Wskutek zamiłowania założycieli do jednośladów postanowili opracować pojazd, który wystartuje w wyścigu Paryż-Berlin, realizowany w trzech etapach na blisko 1200-kilometrowej trasie. Jednoślad o nazwie L&K „Motocyclette” TB napędzał 1-cylindrowy silnik czterosuwowy o pojemności 240 cm³, rozwijający 1,75 KM i pozwalający osiągnąć 40 km/h. Motocykl zdołał przejechać całą trasę, lecz jego kierowcy zostali zdyskwalifikowani w wyniku błędów organizatorskich.
Zaledwie kilka lat później Laurin&Klement przedstawił swojego reprezentanta w kategorii wyścigów samochodowych. Model L&K FC z 1908 roku otrzymał 2,4-litrowy silnik umożliwiający rozpędzenie się do prędkości 90 km/h. Za sterami dwóch kierowców, Otto Hieronymusa i Alexandra Kolowrata, auto zwyciężało w rozgrywkach organizowanych na terenie Austrii, Szwajcarii i Niemiec oraz na długodystansowych zmaganiach z Sankt Petersburga do Moskwy (700 km). Przełom nastąpił w 1912 roku, gdy pojazd wystąpił w drugiej edycji Rajdu Monte Carlo, zapoczątkowując udział marki (choć jeszcze nie jako Skoda) w tym organizowanym do dzisiaj prestiżowym wydarzeniu.
W 1925 roku Skoda została strategicznym partnerem firmy Laurin&Klement. Na powrót do motorsportu trzeba było czekać do 1936 roku, gdy wprowadzono rajdową wersję Skody Popular, której załoga zajęła drugie miejsce w swojej klasie Rajdu Monte Carlo. Zaledwie rok później podobny rezultat uzyskała Skoda Rapid. W latach 40. sukcesy odnosiły załogi aut bazujących na Skodzie 1101, m.in. potrójne zwycięstwo w 24-godzinnym zmaganiach w Spa-Francorchamps w Belgii czy debiut w wyścigu Le Mans (1950). Specjalnie do zmagań w tym ostatnim opracowano zupełnie nową Skodę 1100 OHC, przystosowaną do pokonywania długich dystansów na torze.
Od wcześniejszych modeli (Sport i Supersport) różniła się ona podwoziem, które nie miało nic wspólnego z produkcyjnymi autami Skody. Silnik umieszczono z przodu, ale skrzynię biegów już z tyłu, co korzystnie wpłynęło na wyważenie auta. Z niecałego 1,1-litra inżynierom udało się wykrzesać aż 92 KM, co przy masie 583 kg (nadwozie wykonano z tworzywa sztucznego) pozwalało na osiągnięcie 200 km/h. Co ciekawe, jednostka napędowa Skody 1100 OHC początkowo zasilana była… paliwem lotniczym. Wskutek sytuacji politycznej lat 50. i 60. nie udało się wystawić tego auta w wyścigu Le Mans, ale zwyciężał on w rozgrywkach organizowanych na terenie państw komunistycznych. Wyprodukowano 4 egzemplarze – dwa z nadwoziem zamkniętym i dwa z otwartym, z czego do dzisiaj istnieją tylko dwa ostatnie (jeden z nich jest własnością Muzeum Skody).
Kolejny sportowy model, Octavia TS, realnie namieszał już w statystykach Rajdu Monte Carlo, wygrywając swoją klasę (do 1,3 litra) trzy razy z rzędu – w 1961, 1962 i 1963 roku. Później nastała era tylnosilnikowych aut Skody. W 1974 roku opracowano prototypy pojazdów 180 RS i 200 RS, różniące się pojemnością silnika i mocą (odpowiednio 1.8/154 KM i 2.0/163 KM). Bazowały na odpowiednio zmodyfikowanych podzespołach i nadwoziach Skody 110 R.
Nagłe zmiany w przepisach dotyczących wyścigów przekreśliły szansę tych aut na sportową karierę. Postawiono więc na realizację nowego projektu – Skody 130 RS, wykorzystującej silnik 1.3 o mocy 140 KM. I tak w 1977 roku ten model ponownie zwyciężył w swojej klasie Rajdu Monte Carlo oraz Rajdu Akropolu w latach 1978, 1979 i 1981. Kilka lat później wprowadzono zmodernizowany wariant 130 LR, który triumfował w RAC Rally – brytyjskiej rundzie Rajdowych Mistrzostw Świata w 1985 i 1986 roku.
Rok 1989 oznaczał powrót Skody do koncepcji realizowanej przy użyciu samochodów przednionapędowych. Udaną passę zaliczył Favorit L-A, wygrywając swoją klasę Rajdu Monte Carlo w latach 1991-1994. Ponadto zwyciężył w fińskim Rajdzie Hanki i brał udział w Rajdzie Akropolu i Rajdzie 1000 Jezior. Samochód ważył zaledwie 750 kg i posiadał wiele elementów z seryjnego pojazdu. 105-konny silnik 1.3 rozpędzał go do nawet 210 km/h. Rezultat udało się poprawić w wyścigowym Favoricie L-H, w którym zamontowano 167-konną jednostkę 1.6. Prędkość maksymalną ustalono na 240 km/h, a pierwsze 100 km/h auto osiągało w 6 sekund. W kolejnym etapie dodano wtrysk bezpośredni, który podniósł moc do 175 KM.
Następca, Felicia Kit-Car, świętował triumfy w zmaganiach Rajdu RAC w Wielkiej Brytanii, gdzie zajął trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej. Z kolei przedstawiona w 1999 roku Octavia WRC była pierwszym tzw. World Rally Car marki Skoda, uczestnicząc w Rajdzie Safari w Kenii i zajmując tam trzecie miejsce. Za sterami rajdowej Octavii zasiadł sam Colin McRae i prawie udało mu się uzyskać drugie miejsce w australijskiej rundzie WRC.
Licznymi międzynarodowymi sukcesami (łącznie aż 50, włącznie z krajowymi) może się pochwalić zaprezentowana w 2009 roku Fabia Super 2000. Oprócz zwycięstwa w klasie Monte Carlo (2012 i 2013) pojazd triumfował m.in. w Rajdowych Mistrzostwach Europy (2012 i 2014), Rajdowych Mistrzostwach świata w kategorii S-WRC (2011), Rajdowych Mistrzostwach Interkontynentalnych (2010, 2011, 2012) i Rajdowych Mistrzostwach Azji i Pacyfiku (2012, 2013, 2014). Następca, Fabia R5, powtórzyła część osiągnięć w późniejszych latach, dodatkowo zdobywając uznanie na Rajdowych Mistrzostwach Afryki i Rajdowych Mistrzostwach Ameryki Południowej. W latach 2015-2019 Skoda zdobywała tytuł konstruktora WRC2/WRC2 Pro.
Od 2020 roku Skoda Motorsport nie wystawia własnego zespołu na Rajdowych Mistrzostwach Świata FIA, a wspiera prywatne zespoły siadające za sterami obecnego bolidu – Fabii Rally2 evo. Tylko w tym roku uzyskali 14 trofeów, w tym zwycięstwo w National Championship Trophy w Stanach Zjednoczonych. W sezonie 2021 na listę sukcesów trafiło pierwsze miejsce w kategorii WRC2 na Rajdzie Monte Carlo.
Jak dotąd Skoda Motorsport udostępniła klientom ponad 400 egzemplarzy Fabii Rally2 evo i wciąż inwestuje w rozwój tego projektu. Jednocześnie trwają prace nad Skodą RE-X1 Kreisel, czyli projektem rajdowego auta elektrycznego opartego na podzespołach modelu spalinowego. Opracowuje go oddział Skoda Austria wraz z partnerami – Kreisel Electric oraz Baumschlager Rallye&Racing. Przeróbka na „elektryka” wymagała gruntownych modyfikacji podłogi celem ulokowania w niej akumulatora zasilającego zespół napędowy. Generuje on 354 KM (wariant spalinowy: 291 KM) i 600 Nm momentu obrotowego. Pojazd uzyskał już homologację Austriackiej Federacji Sportów Motorowych i stanął na podium w debiutanckim starcie w Rajdowych Mistrzostwach Austrii.
