Na przejściach dla pieszych wciąż jest dużo wypadków, a kierowcy regularnie dostają na nich mandaty. Oto, co o przejściu dla pieszych mówią przepisy.
Przejścia dla pieszych, czyli tzw. pasy lub zebry, są powszechnym widokiem na polskich drogach – zarówno w miastach, jak i poza obszarem zabudowanym. Nie uświadczymy ich jedynie na trasach szybkiego ruchu (drogach ekspresowych i autostradach) lub w miejscach, gdzie negatywnie wpłynęłyby na płynność ruchu samochodowego lub naraziłyby pieszych na niebezpieczeństwo (np. przy wielopasmowych, miejskich arteriach). Przejścia dla pieszych bywają tam zastępowane kładkami lub tunelami z wytyczonymi drogami dla pieszych (czasami także i dla rowerów). Tak czy inaczej tradycyjne przejścia dla pieszych nie tracą na popularności i kierowcy wciąż powinni na nich bardzo uważać. O potrącenie kogoś bowiem nietrudno, a konsekwencje są poważne. Co na temat przejść dla pieszych mówią przepisy? Oto wszystko na temat przejść dla pieszych.
Przejście dla pieszych. Czym jest wg przepisów?
Definicję przejścia dla pieszych znajdziemy w art. 2 pkt 11 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Według niej przejściem dla pieszych nazywamy „powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska, przeznaczoną do przekraczania tych części drogi przez pieszych, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi”. Ma ono postać namalowanych na jezdni szerokich białych pasów, wskutek czego przejście dla pieszych bywa nazywane „zebrą”. Niekiedy towarzyszy mu dedykowana sygnalizacja świetlna lub dźwiękowa. Główne zadanie przejścia dla pieszych to zapewnienie im możliwości bezpiecznego przekroczenia jezdni, dlatego też często znajdują się one w pobliżu skrzyżowań i tam, gdzie nadmierny ruch samochodowy uniemożliwia swobodne przejście przez jezdnię. W niektórych miejscach przejścia dla pieszych są wręcz wymagane, gdyż w pewnych sytuacjach przepisy zabraniają pieszym przechodzenia przez drogę.
Przejście dla pieszych – znak
O obecności przejścia dla pieszych kierowcę informuje znak D-6 „przejście dla pieszych”. To znak informacyjny w formie kwadratu z niebieskim tłem, z piktogramem idącego człowieka w białym tle w formie trójkąta. Tak zwane pasy (czyli „zebrę) stanowi znak drogowy P-10, czyli równoległe do drogi białe pasy tworzące ciąg biegnący w poprzek drogi. Znakowi D-6 może towarzyszyć tabliczka T-27, potocznie nazywana „Agatką”. To żółty znak przedstawiający dziewczynkę spacerującą z czerwonym „lizakiem”, ostrzegający kierowcę o tym, że przejście dla pieszych jest często uczęszczane przez dzieci. Poza obszarem zabudowanym stosuje się też znaki ostrzegawcze A-16 w formie żółto-czerwonego trójkąta. Umieszcza się je przed przejściami dla pieszych bez sygnalizacji świetlnej na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h, a także przed przejściem poza skrzyżowaniami, o ile jest słabo widoczne dla kierowców.
Kiedy pieszy ma pierwszeństwo na przejściu?
Obecnie obowiązujące przepisy odnośnie pierwszeństwa pieszych na przejściach ustalono w 2021 roku i wywołały one sporo kontrowersji z uwagi na fakt, że w pewnym sensie „faworyzują” pieszych. Mówią one o tym, że „pieszy wchodzący na jezdnię, drogę dla rowerów lub torowisko albo przechodzący przez te części drogi jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz korzystać z przejścia dla pieszych.”. Oprócz tego przepisy dodają, że „pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju.”. Ostatnie zdanie wymusza tym samym na kierowcach wzmożoną czujność w okolicach przejść, gdyż w świetle prawa pieszy ma pierwszeństwo nawet wtedy, gdy dopiero zamierza wejść na przejście (a nie tylko wtedy, gdy już na nim jest). Interpretacja zamiarów pieszego bywa niestety kłopotliwa, nawet jeśli przyjmiemy za punkt odniesienia np. ruch ciała lub inne gesty pieszego. Tak czy inaczej, przepisy nie zwalniają pieszych z konieczności zachowania szczególnej ostrożności i wnikliwej obserwacji otoczenia celem upewnienia się, że warunki pozwalają bezpiecznie przekroczyć jezdnię.
Kiedy nie trzeba zatrzymywać się przed przejściem dla pieszych/
Jak należy przechodzić przez przejście dla pieszych?
Nie oznacza to jednak, że pieszych nie obowiązują żadne zasady. Takowych jest sporo i znajdują się one w art. 14 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Według nich pieszy nie może wchodzić na przejściu bezpośrednio pod jadący pojazd, a także przebiegać przez nie, zwalniać na nim kroku lub zatrzymywać się na przejściu bez uzasadnionej przyczyny. Oprócz tego zabronione jest korzystanie z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas przechodzenie przez przejście dla pieszych.
Przed skorzystaniem z przejścia warto pamiętać o kilku prostych nawykach, które zwiększą bezpieczeństwo i ograniczą występowanie nieprzewidywanych sytuacji na przejściu dla pieszych. Nim na nie wejdziemy, warto dokładnie się rozejrzeć – najpierw w lewo, potem w prawo, a następnie jeszcze raz w lewo i ocenić, czy na drodze nie jadą samochody. Jeśli na jezdni panuje duży ruch, można zasygnalizować kierowcom wyraźny zamiar wejścia na przejście – np. poprzez podniesienie ręki lub ustawienie się przodem do przejścia. Oprócz tego dobrze jest zadbać o odpowiednią widoczność (np. założyć elementy odblaskowe).
Kiedy kierowca nie musi ustąpić pierwszeństwa pieszemu?
Kierowca ma bezwzględny nakaz ustąpienia pierwszeństwa pieszemu – nie tylko znajdującemu się na przejściu, ale także wchodzącemu na przejście. Wobec tego musi wnikliwie obserwować najbliższe otoczenie konkretnego przejścia dla pieszych i być przygotowanym do ewentualnego rozpoczęcia manewru hamowania celem przepuszczenia pieszego. W pobliżu przejść lepiej tym samym nie omijać lub wymijać innych pojazdów, a już na pewno nie robić tego, gdy inne auto przepuszcza pieszego. Dobrze też zrezygnować w takich miejscach z wyprzedzania.
Kierowca w pewnych przypadkach nie musi jednak ustępować pierwszeństwa pieszemu. Nie ma takiego obowiązku, gdy pieszy chce przejść przez jezdnię poza wyznaczonym przejściem – ten może to zrobić w miejscu oddalonym od najbliższego przejścia o minimum 100 m, lub na skrzyżowaniu znajdującym się w odległości mniejszej od 100 m od najbliższego przejścia. Wtedy jednak pieszemu nie przysługuje pierwszeństwo przed pojazdami – może on przejść przez jezdnię dopiero po przepuszczeniu ich, i to najkrótszą możliwą drogą (prostopadle do osi jezdni). Ten przywilej nie obowiązuje na drodze dwujezdniowej w obszarze zabudowanym (trzeba na niej skorzystać z przejścia). Kierowca nie musi też przepuszczać pieszego na tzw. przejściu dwuetapowym (np. z wysepką), gdy pieszy znajduje się po drugiej stronie przejścia (jest oddzielony od auta wysepką).
Redakcja poleca:
Parkowanie przed przejściem dla pieszych. Jak tego nie robić?
