Limity i ograniczenia prędkości w Polsce. Jak szybko można jechać?

Ograniczenia prędkości są bardzo zróżnicowane. Dopuszczalne prędkości w Polsce zależą od typu pojazdu, liczby pasów ruchu, a nawet kombinacji znaków. Jaka limit prędkości obowiązuje na autostradach i drogach ekspresowych?

Przekroczenie dozwolonej prędkości jest jednym z najczęstszych wykroczeń. Wielu kierowców świadomie decyduje się na łamanie przepisów. Zdarzają się jednak sytuacje, w których kierujący łamią prawo z powodu nieznajomości przepisów lub nieuważnej obserwacji drogi (więcej na ten temat pisaliśmy tutaj). Zwykle ma to miejsce, gdy przy trasie stoi wiele znaków wprowadzających, a następnie odwołujących ograniczenie.

Ograniczenia prędkości w Polsce – przepisy ogólne

Dotyczą one samochodów osobowych oraz motocykli i obowiązują, gdy znak lub inny przepis (np. dotyczący jazdy z przyczepą) nie stanowi inaczej.

Szczególne limity dotyczą kierujących samochodem osobowym z przyczepą lub ciężarówką. W obu przypadkach tempo jazdy w terenie zabudowanym nie jest zmieniane przez znaki drogowe podnoszące dopuszczalne tempo powyżej 60 km/h. Oznacza to, że po minięciu tablicy z liczbą 70 czy 80 kierowcę osobowego auto z przyczepą lub samochodu ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony dalej obowiązuje limit 50 km/h.

Na drogach jednojezdniowych limit szybkości dla samochodu o DMC do 3,5 t z przyczepą wynosi 70 km/h. Identyczny jest dla ciężarówek i autobusów. Dla wszystkich tych pojazdów na drogach dwujezdniowych, ekspresowych (także jednojezdniowych) ograniczenie jest podniesione do 80 km/h. Identyczny jest limit prędkości na autostradach. Ponadto autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne (m.in. wyposażony w ABS, zwalniacz, mocowania bagażu, ogumienie z bieżnikiem o głębokości przynajmniej 3 mm) po drogach ekspresowych i autostradach może jeździć 100 km/h.

Co odwołuje limity prędkości na drogach w Polsce?

W myśl ogólnych zasad ograniczenie prędkości jest odwoływane przez:
– inny znak ograniczenia prędkości,
– znak „koniec zakazów”,
– koniec lub początek obszaru zabudowanego,
– koniec lub początek strefy zamieszkania,
– skrzyżowanie.

Kiedy skrzyżowanie nie odwołuje ograniczenia prędkości?

Wiele znaków, w tym ograniczeń lub podwyższeń dopuszczalnej prędkości dotyczy fragmentu drogi do najbliższego skrzyżowania. Dalej może obowiązywać limit prędkości typowy dla danego obszaru – np. 90 km/h poza miastem. Nim zaczniemy zwiększać tempo lub hamować, warto zwrócić uwagę, czy rzeczywiście dojeżdżamy do skrzyżowania. Przepisy o ruchu drogowym wyróżniają bowiem zarówno skrzyżowanie, jak i połączenie dróg (np. „skrzyżowanie” z drogą wewnętrzną, gruntową, utwardzoną o długości do 20 m, itd.), które nie odwołuje danego ograniczenia.

Skrzyżowanie odwołuje ewentualne znaki zakazu i ograniczeń, ale nie w sytuacji, gdy występuje po lewej stronie dwujezdniowej drogi (czyli takie, od którego jesteśmy ogrodzeni pasem zieleni).

Strefy ograniczonej prędkości

Znak „strefa ograniczonej prędkości” jest aktywna aż do jego odwołania (podobnie wyglądającą, tyle że przekreśloną tablicą), więc ze wskazaną na nim szybkością trzeba się poruszać nawet po minięciu skrzyżowania. Podobnie działa ograniczenie do 20 km/h w strefie zamieszkania. Znosi je dopiero tablica oznaczająca koniec strefy zamieszkania.

Podchwytliwe ograniczenia prędkości

Nie wszystkie aspekty związane z ograniczeniami są przejrzyste. Jednym z przykładów są początki autostrad lub tras ekspresowych z ograniczeniami. Nie odwołuje ich tablica informująca o wjechaniu na autostradę lub ekspresówkę. Dlatego dane ograniczenie jest aktywne do najbliższego skrzyżowania bądź odwołania ograniczenia znakiem. Z analogiczną sytuacją można spotkać się na zjazdach z autostrad/ekspresówek, jak również progach zwalniających – jeżeli zostały one poprzedzone ograniczeniem, obowiązuje ono nie do chwili przejechania przez próg, a do znaku odwołującego ograniczenie lub do skrzyżowania.

Dopuszczalne prędkości na drogach na terenie  miejscowości

Jeśli pod znakiem „obszar zabudowany” lub z nazwą miejscowości znajduje się znak z dozwoloną szybkością, obowiązuje ono aż do końca obszaru zabudowanego lub miejscowości. Nie odwołuje go skrzyżowanie, a może to zrobić tylko inny znak z ograniczeniem.

Ograniczenia prędkości przy holowaniu

Wielu kierowców zapomina, że podczas holowania innego pojazdu nie obowiązują ogólnie limity czy ograniczenia narzucane znakiem. W obszarze zabudowanym zespół złożony z samochodu holującego i holowanego nie może przekraczać 30 km/h, a poza obszarem zabudowanym może jechać najwyżej 60 km/h.

Limity prędkości dla motocykli 125

Niektórzy kierowcy szukają informacji o limitach prędkości dla motocykli z silnikami o pojemności 125 ccm. Do jazdy nimi upoważnia prawo jazdy kategorii B (posiadane przynajmniej od 3 lat), o ile silnik jednośladu nie rozwija powyżej 15 KM (wyższe moce oferują niektóre dwusuwowe 125 sprzed lat, np. Honda NSR). Ustawodawca nie określił natomiast żadnego limitu prędkości, co oznacza, że motocyklem 125 można jechać tak szybko, jak w danym miejscu pozwala prawo i na ile pozwala silnik. W uproszczeniu można przyjąć, że 10 KM umożliwia rozpędzanie się do 100 km/h, natomiast 15-konne motocykle 125 po dłuższym rozpędzeniu osiągają do 125 km/h. W obu przypadkach jest to jednak jazda z odkręconą do oporu manetką gazu i obrotami bliskimi maksymalnych.

Dodatkowe limity prędkości dla jednośladów

Specjalne limity wyznaczono też dla jednośladów. Jeżeli są one zarejestrowane jako motorower, mogą rozpędzać się najwyżej do 45 km/h. Jeżeli jadą szybciej, np. z powodu usuniętego ogranicznika prędkości lub tuningu silnika, kierujący może otrzymać nie tylko mandat za przekroczenie dozwolonej dla danego typu pojazdu prędkości – zatrzymany może zostać również dowód rejestracyjny, gdyż w świetle prawa motorower, który rozwija ponad 45 km/h jest motocyklem. Jeżeli policjant wykryje rozbieżności między dokumentami i stanem faktycznym, może skierować pojazd na badanie techniczne. By motorower przeszedł je pomyślnie, musi oczywiście posiadać ogranicznik. Prawo o ruchu drogowym stanowi także, że w przypadku przewożenia motocyklem lub motorowerem dziecka do 7 lat, pojazd nie może być rozpędzany do więcej niż 40 km/h.

Przewóz osób poza kabiną i na przyczepie – ograniczenia prędkości

Jeżeli samochód ciężarowy spełnia określone warunki techniczne, możliwe jest przewożenie osób poza kabiną kierowcy. Pasażerowie muszą mieć do dyspozycji miejsca siedzące, nie mogą znajdować się między ładunkiem a kabiną, a pojazd nie może przekraczać 50 km/h. Przewóz osób na przyczepie generalnie jest zakazany, ale istnieją od tego wyjątki (np. transport dzieci do szkół lub przedszkoli, konwojentów, drużyn roboczych w przyczepie dostosowanej do przewozu osób, ciągniętej przez ciągnik rolniczy). Liczba przewożonych osób nie może przekraczać 5, nikt nie może znajdować się między ładunkiem a przednią ścianą przyczepy, a prędkość zespołu pojazdów to najwyżej 20 km/h..

Prędkość zalecana

Kierowca jest zobligowany do zachowania prędkości bezpiecznej i zapewniającej panowanie nad pojazdem. Będzie ona jednak zupełnie inna dla obciążonej ciężarówki czy wysłużonego auta z poprzedniej epoki niż dla sportowego samochodu z szerokimi oponami i nisko położonym środkiem ciężkości. Stąd w wielu krajach Europy można spotkać znaki zalecające prędkość na danym odcinku. Mają one formę kwadratowych, niebieskich tablic z białą liczbą – kierowca może, choć nie musi się do niej dostosować. W przypadku przekroczenia zalecanej prędkości (np. 130 km/h na niemieckiej autostradzie) trzeba liczyć się jednak z możliwością obciążenia częścią winy za zdarzenie drogowe czy uszczuplenia kwoty odszkodowania za rozbite auto.

Wprowadzenie na polskie drogi znaków zalecających prędkość proponuje Marek Dworak, sekretarz małopolskiej Rady BRD. Znak miałby wyglądać i działać według schematów sprawdzonych w innych krajach. Jeżeli zostanie wprowadzony, mógłby zastąpić część najbardziej drakońskich ograniczeń prędkości na trudniejszych odcinkach, które są ustawiane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i innych zarządców z myślą o bezpieczeństwie najcięższych pojazdów czy pokonywania danej sekcji zakrętów w trakcie opadów deszczu lub śniegu. Niestety w takich miejscach dla kierowcy auta chwila nieuwagi oznacza, że może stracić prawo jazdy.

Prędkość bezpieczna – czym jest i kiedy należy ją stosować?

Ogólne ograniczenia oraz wartości wskazywane przez znaki są maksymalnymi dozwolonymi prędkościami. Bez względu na nie, w każdej sytuacji, kierowca jest zobowiązany dopasować prędkość do warunków. Musi jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem z uwzględnieniem stanu drogi, warunków atmosferycznych i panujących na trasie, widoczności, kondycji pojazdu czy jego obciążenia. W uzasadnionych przypadkach jazda poniżej maksymalnego limitu jest więc dozwolona, a maksymalna prędkość, która na danym odcinku jest dozwolona, może być podstawą do… nałożenia mandatu. Z drugiej jednak strony kierujący jest zobowiązany do jazdy z prędkością, która nie będzie utrudniała jazdy innym kierowcom. Oznacza to, że jadąc w idealnych warunkach np. 30 km/h na drodze z ograniczeniem do 90 km/h można dostać mandat. Kryteria jego nałożenia nie zostały określone. Oceny sytuacji dokonuje policjant.

Warto wiedzieć – mandat z zagranicy. Czy trzeba go płacić?

O ile można przekroczyć dozwoloną prędkość?

Co prawda właściwa odpowiedź brzmi „w ogóle”, ale wiemy, jak wygląda drogowa rzeczywistość. W Polsce bez konsekwencji można przekraczać prędkość o 10 km/h – z takim limitem zostały ustawione fotoradary, natomiast za stwierdzone przez policjanta przekroczenie prędkości do 10 km/h przewidziano mandat w wysokości do 50 zł i 1 punkt karny. W praktyce funkcjonariusze nie są zainteresowani penalizowaniem tego typu wykroczeń i mandaty są wystawiane przynajmniej od „ponadprogramowych” 15 km/h (100 zł, 2 pkt. karne)

Aktualizacja 2.03.2024