Limity i ograniczenia prędkości w Polsce. Jak szybko można jechać?

Ograniczenia prędkości w Polsce są bardzo zróżnicowane. Limit prędkości zależy od typu pojazdu, liczby pasów ruchu, a nawet kombinacji znaków, która bywa trudna do zinterpretowania.

Przekroczenie dozwolonej prędkości jest jednym z najczęstszych wykroczeń. Wielu kierowców świadomie decyduje się na łamanie przepisów. Zdarzają się jednak sytuacje, w których kierujący łamią prawo z powodu nieznajomości przepisów lub nieuważnej obserwacji drogi (więcej na ten temat pisaliśmy tutaj). Zwykle ma to miejsce, gdy przy trasie stoi wiele znaków wprowadzających, a następnie odwołujących ograniczenie prędkości.

Ograniczenia prędkości – przepisy ogólne

Dotyczą one samochodów osobowych oraz motocykli i obowiązują, gdy znak lub inny przepis (np. dotyczący jazdy z przyczepą) nie stanowi inaczej.

Szczególne limity prędkości dotyczą kierujących samochodem osobowym z przyczepą lub ciężarówką. W obu przypadkach w obszarze zabudowanym nie mają zastosowania znaki podnoszące dozwoloną prędkość powyżej 60 km/h. Oznacza to, że po minięciu tablicy z liczbą 70 czy 80 osobowe auto z przyczepą lub samochód ciężarowy o DMC powyżej 3,5 tony dalej musi poruszać się w tempie 50 km/h.

Na drogach jednojezdniowych limit prędkości dla samochodu osobowego z przyczepą wynosi 70 km/h. Identyczny jest dla ciężarówek i autobusów. Dla wszystkich tych pojazdów na drogach dwujezdniowych, ekspresowych (także jednojezdniowych) i autostradach ograniczenie jest podniesione do 80 km/h. Ponadto autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne (m.in. wyposażony w ABS, zwalniacz, mocowania bagażu, ogumienie z bieżnikiem o głębokości przynajmniej 3 mm) po drogach ekspresowych i autostradach może jeździć 100 km/h.

Co odwołuje ograniczenie prędkości?

W myśl ogólnych zasad ograniczenie prędkości jest odwoływane przez:
– inny znak ograniczenia prędkości,
– znak „koniec zakazów”,
– koniec lub początek obszaru zabudowanego,
– koniec lub początek strefy zamieszkania,
– skrzyżowanie.

Kiedy skrzyżowanie nie odwołuje ograniczenia prędkości?

Wiele znaków, w tym ograniczeń lub podwyższeń prędkości, obowiązuje do najbliższego skrzyżowania. Nim zaczniemy zwiększać prędkość lub hamować, warto zwrócić uwagę, czy rzeczywiście dojeżdżamy do skrzyżowania. Przepisy o ruchu drogowym wyróżniają bowiem zarówno skrzyżowanie, jak i połączenie dróg (np. „skrzyżowanie” z drogą wewnętrzną, gruntową, utwardzoną o długości do 20 m, itd.), które nie odwołuje obowiązującego ograniczenia prędkości.

Skrzyżowanie odwołuje ewentualne znaki zakazu i ograniczeń prędkości, ale nie w sytuacji, gdy występuje po lewej stronie dwujezdniowej drogi (czyli takie, od którego jesteśmy ogrodzeni pasem zieleni).

Strefy ograniczonej prędkości

Znak „strefa ograniczonej prędkości” obowiązuje aż do jego odwołania (podobnie wyglądającą, tyle że przekreśloną tablicą), więc ze wskazaną na nim prędkością trzeba się poruszać nawet po minięciu skrzyżowania. Podobnie działa ograniczenie do 20 km/h w strefie zamieszkania. Znosi je dopiero tablica oznaczająca koniec strefy zamieszkania.

Podchwytliwe ograniczenia prędkości

Nie wszystkie aspekty związane z ograniczeniami prędkości są przejrzyste. Jednym z przykładów są początki autostrad lub dróg ekspresowych z ograniczeniami prędkości. Nie odwołuje ich tablica informująca o wjechaniu na autostradę lub drogę ekspresową. Dlatego dane ograniczenie obowiązuje do najbliższego skrzyżowania bądź odwołania ograniczenia znakiem. Z analogiczną sytuacją można spotkać się na zjazdach z autostrad/ekspresówek, jak również progach zwalniających – jeżeli zostały one poprzedzone ograniczeniem prędkości, obowiązuje ono nie do chwili przejechania przez próg, a do znaku odwołującego ograniczenie lub do skrzyżowania.

Ograniczenie prędkości na terenie całych miejscowości

Jeśli pod znakiem „obszar zabudowany” lub z nazwą miejscowości znajduje się znak z dozwoloną prędkością, obowiązuje ono aż do końca obszaru zabudowanego lub miejscowości. Nie odwołuje go skrzyżowanie, a może to zrobić tylko inny znak z ograniczeniem prędkości.

Ograniczenia prędkości przy holowaniu

Wielu kierowców zapomina, że podczas holowania innego pojazdu nie obowiązują ogólnie limity prędkości czy ograniczenia narzucane znakiem. W obszarze zabudowanym zespół złożony z samochodu holującego i holowanego nie może przekraczać 30 km/h, a poza obszarem zabudowanym może jechać najwyżej 60 km/h.

Dodatkowe limity prędkości dla jednośladów

Specjalne limity prędkości obowiązują też dla jednośladów. Jeżeli są one zarejestrowane jako motorower, mogą rozpędzać się najwyżej do 45 km/h. Jeżeli jadą szybciej, np. z powodu usuniętego ogranicznika prędkości lub tuningu silnika, kierujący może otrzymać nie tylko mandat za przekroczenie dozwolonej dla danego typu pojazdu prędkości – zatrzymany może zostać również dowód rejestracyjny, gdyż w świetle prawa motorower, który rozwija ponad 45 km/h jest motocyklem. Jeżeli policjant wykryje rozbieżności między dokumentami i stanem faktycznym, może skierować pojazd na badanie techniczne. By motorower przeszedł je pomyślnie, musi oczywiście posiadać ogranicznik. Prawo stanowi także, że w przypadku przewożenia motocyklem lub motorowerem dziecka do 7 lat, pojazd nie może być rozpędzany do więcej niż 40 km/h.

Przewóz osób poza kabiną i na przyczepie – ograniczenia prędkości

Jeżeli samochód ciężarowy spełnia określone warunki techniczne, możliwe jest przewożenie osób poza kabiną kierowcy. Pasażerowie muszą mieć do dyspozycji miejsca siedzące, nie mogą znajdować się między ładunkiem a kabiną, a pojazd nie może przekraczać 50 km/h.

Przewóz osób na przyczepie generalnie jest zakazany, ale istnieją od tego wyjątki (np. transport dzieci do szkół lub przedszkoli, konwojentów, drużyn roboczych w przyczepie dostosowanej do przewozu osób, ciągniętej przez ciągnik rolniczy). Liczba przewożonych osób nie może przekraczać 5, nikt nie może znajdować się między ładunkiem a przednią ścianą przyczepy, a prędkość zespołu pojazdów to najwyżej 20 km/h.

Prędkość zalecana

Kierowca jest zobligowany do zachowania prędkości bezpiecznej i zapewniającej panowanie nad pojazdem. Będzie ona jednak zupełnie inna dla obciążonej ciężarówki czy wysłużonego auta z poprzedniej epoki niż dla sportowego samochodu z szerokimi oponami i nisko położonym środkiem ciężkości. Stąd w wielu krajach Europy można spotkać znaki zalecające prędkość na danym odcinku drogi. Mają one formę kwadratowych, niebieskich tablic z białą liczbą – kierowca może, choć nie musi się do niej dostosować. W przypadku przekroczenia zalecanej prędkości (np. 130 km/h na niemieckiej autostradzie) trzeba liczyć się jednak z możliwością obciążenia częścią winy za zdarzenie drogowe czy uszczuplenia kwoty odszkodowania za rozbite auto.

Wprowadzenie na polskie drogi znaków zalecających prędkość proponuje Marek Dworak, sekretarz małopolskiej Rady BRD. Znak miałby wyglądać i działać według schematów sprawdzonych w innych krajach. Jeżeli zostanie wprowadzony, mógłby zastąpić część najbardziej drakońskich ograniczeń prędkości na trudniejszych odcinkach dróg, które są ustawiane z myślą o bezpieczeństwie najcięższych pojazdów czy pokonywania danej sekcji zakrętów w trakcie opadów deszczu lub śniegu.

Prędkość bezpieczna – czym jest i kiedy należy ją stosować?

Ogólne ograniczenia oraz wartości wskazywane przez znaki są maksymalnymi dozwolonymi prędkościami. Bez względu na nie, w każdej sytuacji, kierowca jest zobowiązany do zachowania prędkości, która zapewnia panowanie nad pojazdem z uwzględnieniem stanu drogi, warunków atmosferycznych, widoczności, kondycji pojazdu czy jego obciążenia. W uzasadnionych przypadkach jazda poniżej maksymalnego limitu jest więc dozwolona. Z drugiej jednak strony kierujący jest zobowiązany do jazdy z prędkością, która nie będzie utrudniała jazdy innym kierowcom. Oznacza to, że jadąc w idealnych warunkach np. 30 km/h na drodze z ograniczeniem do 90 km/h można dostać mandat. Kryteria jego nałożenia nie zostały określone. Oceny sytuacji dokonuje policjant.

Warto wiedzieć – mandat z zagranicy. Czy trzeba go płacić?

Limity prędkości dla motocykli 125

Niektórzy kierowcy szukają informacji o limitach prędkości dla motocykli z silnikami o pojemności 125 ccm. Do jazdy nimi upoważnia prawo jazdy kategorii B (posiadane przynajmniej od 3 lat), o ile silnik jednośladu nie rozwija powyżej 15 KM (wyższe moce oferują niektóre dwusuwowe 125 sprzed lat, np. Honda NSR). Ustawodawca nie określił natomiast żadnego limitu prędkości, co oznacza, że motocyklem 125 można jechać tak szybko, jak w danym miejscu pozwala prawo i na ile pozwala silnik. W uproszczeniu można przyjąć, że 10 KM umożliwia rozpędzanie się do 100 km/h, natomiast 15-konne motocykle 125 po dłuższym rozpędzeniu osiągają do 125 km/h. W obu przypadkach jest to jednak jazda z odkręconą do oporu manetką gazu i obrotami bliskimi maksymalnych.

O ile można przekroczyć dozwoloną prędkość?

Co prawda właściwa odpowiedź brzmi „w ogóle”, ale wiemy, jak wygląda drogowa rzeczywistość. W Polsce bez konsekwencji można przekraczać prędkość o 10 km/h – z takim limitem zostały ustawione fotoradary, natomiast za stwierdzone przez policjanta przekroczenie prędkości o 6–10 km/h przewidziano mandat w wysokości do 50 zł, ale bez punktów karnych. W praktyce funkcjonariusze nie są zainteresowani penalizowaniem tego typu wykroczeń i mandaty są wystawiane przynajmniej od „ponadprogramowych” 15 km/h (50-100 zł, 2 pkt. karne)

Aktualizacja 1.06.2021