Wymijanie i omijanie. Czym się różnią od wyprzedzania?

21 lutego 2024

Przepisy drogowe wyróżniają manewry wymijania, omijania i wyprzedzania. Czym się od siebie różnią i jak je bezpiecznie wykonywać?

W przepisach ruchu drogowego przewijają się takie pojęcia jak wymijanie, omijanie i wyprzedzanie. Kierowcy nie zawsze potrafią je rozróżnić, a często wręcz je ze sobą mylą. I to mimo że bardzo często (wręcz nieustannie) wykonują te manewry podczas jazdy. Jakie są wobec tego różnice między wymijaniem, omijaniem i wyprzedzaniem? Jak należy je bezpiecznie wykonywać i czego odnośnie nich zabraniają przepisy? Rozwiewamy wszelkie wątpliwości na temat wymijania, omijania i wyprzedzania.

Wymijanie, omijanie, wyprzedzanie – co mówią przepisy?

Wyjaśnienie powyższych terminów znajdziemy w art. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, w punktach 26, 27 i 28. Według przepisów:

Wymijaniem nazywany „przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w przeciwnym kierunku”;
Omijaniem nazywamy „przejeżdżanie (przechodzenie) obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody”;
Wyprzedzaniem nazywamy „przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku”.

Różnice wobec tego są klarowne. Wymijanie następuje w momencie minięcia pojazdu jadącego w drugą stronę (czyli na pasie ruchu biegnącym w innym kierunku), zatem można powiedzieć, że na bardzo często spotykanych drogach dwukierunkowych kierowcy wręcz nieustannie się wymijają. Wyprzedzanie zaś następuje, gdy mijamy pojazd jadący w tym samym kierunku (jedziemy od niego szybciej). Omijanie z kolei tyczy się wyłącznie przejeżdżania obok stojącego pojazdu (np. zepsutego auta lub autobusu na przystanku).

Wymijanie pojazdu. Jak się należy zachować?

Z trzech omawianych pojęć to właśnie wymijanie wydaje się najmniej skomplikowane – podczas każdej, nawet krótkiej przejażdżki, wymijamy bowiem tak dużo samochodów, że nie sposób ich zliczyć. Mimo to lekceważenie manewru wymijania często prowadzi co wielu niebezpiecznych sytuacji na drodze, stąd koniecznie trzeba zdawać sobie z tego, jak prawidłowo wymijać pojazdy i czego wtedy nie robić.

Przede wszystkim należy przy wymijaniu zachować bezpieczny odstęp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu – czyli taki uniemożliwiający kontakt między dwoma autami (np. lusterkami bocznymi). Oprócz tego bezwzględnie musimy pamiętać o przełączaniu świateł drogowych („długich”) na mijania („krótkie”), jeśli tylko zauważymy nadjeżdżający z naprzeciwka pojazd. Wymijanie z włączonymi światłami drogowymi spowoduje oślepienie drugiego kierowcy i może doprowadzić do wypadku.

Oprócz tego warto wiedzieć, w jaki sposób mają się wyminąć pojazdy na zwężonej drodze, na której nie będą w stanie przejechać obok siebie. Pierwszeństwo przejazdu określają w tym wypadku znaki D-5 (pierwszeństwo na zwężonym odcinku jezdni) i B-31 (pierwszeństwo dla nadjeżdżających z przeciwka). Jeśli natomiast nie ma stosownego oznakowania, pierwszeństwo otrzymuje pojazd jadący pasem drogowym bez zwężenia (jest ono po drugiej stronie). Z kolei gdy na wąskiej drodze spotkają się samochód osobowy z ciężarowym, pierwszy powinien przejechać większy pojazd.

Omijanie. Jak wykonywać manewr omijania innego pojazdu?

Omijanie wymaga już nieco więcej uwagi od kierowcy, mimo że tyczy się przejeżdżania wyłącznie obok stojących pojazdów (lub innych przeszkód na drodze). W omijaniu kluczowa, poza zachowaniem szczególnej ostrożności, jest obserwacja otoczenia, np. pod kątem pieszych wysiadających z autobusu, czy też nagle pojawiających się na przejściach dla pieszych. Ponadto trzeba upewnić się, że wykonując manewr omijania nie zagrozimy innym kierowcom. Wymaga to oczywiście zmniejszenia prędkości lub nawet całkowitego zatrzymania pojazdu, sprawdzenia czy z przeciwka nie nadjeżdża żaden pojazd ani czy jadący z tyłu nie podjął manewru wyprzedzania. Zamiar ominięcia trzeba zasygnalizować kierunkowskazem. Nie można zapominać o zachowaniu bezpiecznego odstępu od omijanego pojazdu.

Przepisy w kilku sytuacjach zabraniają wykonywania manewru omijania. Drugiego pojazdu nie wolno omijać, jeśli ten zatrzymał się celem ustąpienia pierwszeństwa pieszemu na przejściu, oraz jeśli stoi on na przejeździe kolejowym i ominięcie go skutkowałoby wjechaniem na przeciwległy pas ruchu. Nie można też omijać z lewej strony pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia w lewo (należy to zrobić z prawej strony), a także wykonywać tego manewru, jeśli wiązałby się z przekroczeniem linii ciągłej.

Wyprzedzanie. Jak wykonać ten manewr drogowy?

Wyprzedzanie to jeden z najtrudniejszych manewrów wykonywanych podczas jazdy i z pewnością najbardziej niebezpieczny z trzech tu wymienionych. Wymaga od kierowcy nie tylko refleksu i sprytu, ale też błyskawicznej analizy sytuacji i umiejętności szybkiego podejmowania decyzji. Za szczególnie niebezpieczne uchodzi wyprzedzanie na drodze dwukierunkowej, gdzie wiąże się to z wjechaniem na pas ruchu biegnący w inną stronę. Jak wykonać manewr wyprzedzania, by uchronić się od przykrych sytuacji?

Przede wszystkim wyprzedzać należy wyłącznie w optymalnych warunkach pogodowych, dających kierowcy dobrą widoczność. Trzeba pamiętać o zachowaniu bezpiecznego dystansu od wyprzedzanego pojazdu: w przypadku roweru, motoroweru, motocykla i kolumny pieszych wynosi on 1 metr. Nim podejmiemy decyzję o wyprzedzeniu, upewnijmy się że zdążymy po wszystkim wrócić na swój pas ruchu, a także że z tyłu nie wyprzedza nas już inny pojazd. Obserwujmy wyprzedzany pojazd pod kątem nieprzewidzianych sytuacji (może np. skręcić lub podjąć manewr wyprzedzania pojazdu przed nim). Przyjęło się, że wyprzedzanie powinno następować z lewej strony, jednak przepisy dopuszczają wykonywanie go z prawej strony w następujących sytuacjach:

gdy wyprzedzamy pojazd szynowy (chyba że nie pozwala na to układ torów albo znajdujemy się na jezdni jednokierunkowej);
gdy wyprzedzamy pojazdy skręcające w lewo;
gdy wyprzedzamy na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu na jezdni jednokierunkowej;
gdy wyprzedzamy na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu na jezdni dwukierunkowej, o ile ma co najmniej dwa pasy ruchu w obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone do jazdy w tym samym kierunku.

wyprzedzanie — Przed rozpoczęciem wyprzedzania trzeba zweryfikować, czy na wykonanie tego manewru pozwalają znaki pionowe i poziome oraz czy wyprzedzany pojazd nie zamierza np. skręcić w lewo.

Co o wyprzedzaniu musi wiedzieć uczestnik ruchu drogowego?

Warto zdawać sobie sprawę, że przepisy zabraniają kierującemu zwiększać prędkość zarówno podczas wykonywania manewru wyprzedzania, jak i bezpośrednio po nim. Nie dopuszczają też możliwości wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego w obszarze zabudowanym. Poza tym wyprzedzanie zabronione jest:

przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia;
na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi;
na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.