Gdy Jeremy Clarkson, Richard Hammond i James May pożegnali się z Top Gear, fani programu nie wróżyli mu świetlanej przyszłości. Tymczasem seria BBC złapała wreszcie drugi oddech i utrzymuje dobry poziom. Przypominamy historię Top Gear.
Top Gear – skromne początki
Top Gear zadebiutował w kwietniu 1977 roku na antenie BBC Midlands, obejmującej swoim zasięgiem środkową Anglię. Dopiero rok później (dokładnie w lipcu) program pojawił się na ogólnokrajowym kanale BBC Two. Formuła show diametralnie różniła się od tej, którą znamy obecnie. W swojej pierwszej odsłonie Top Gear był po prostu… zwykłym programem motoryzacyjnym, w którym prezenterzy testowali nowe samochody, uwzględniając takie dane jak zużycie paliwa czy pojemność bagażnika, opowiadali o rynku aut używanych oraz informowali o sytuacji na drogach.
Top Gear – era Clarksona
Pod koniec 1988 roku do ekipy tworzącej Top Gear dołączył pewien dziennikarz z magazynu Performance Car, a był nim… Jeremy Clarkson. Wówczas show cieszyło się już dużą popularnością w Wielkiej Brytanii, ale wraz z pojawieniem się Clarksona zyskało nieco bardziej rozrywkowy charakter. Co więcej, porady konsumenckie udzielane w programie realnie oddziaływały na decyzje kupujących. Uważa się, że gdy w 1995 roku Clarkson nazwał Vectrę B „pudełkiem na kołach” negatywnie wpłynęło to na wyniki sprzedaży tego modelu.
Przełom 1999 i 2000 roku nie był już dla Top Gear tak pomyślny. Z programu odszedł Jeremy Clarkson, a wyniki oglądalności stopniowo spadały, z 6 milionów w szczytowym momencie do niecałych 3 milionów. Próbując ratować show, szefostwo stacji zatrudniło niejakiego Jamesa Maya, felietonistę miesięcznika Car i prowadzącego Driven na Channel 4, oraz Jasona Barlowa, również z Channel 4. Niestety na niewiele się to zdało i w grudniu 2001 roku władze BBC podjęły decyzję o skasowaniu programu.
Część prezenterów (Vicki Butler-Henderson, Tiff Needell, Quentin Willson) oraz twórców oryginalnego Top Gear przeszła do Channel 5, gdzie stworzyła własne show – Fifth Gear. Ten program (z przerwami) jest nadawany do dziś, jednak obecnie dotyczy wyłącznie aut elektrycznych i nazywa się Fifth Gear Recharged.
Top Gear – powrót Jeremy’ego
Zdjęcie Top Gear z anteny doprowadziło do spotkania Clarksona z byłym producentem programu Andy’m Wilmanem. Wspólnie opracowali nową formułę show, którą przedstawili szefostwu BBC. Ich propozycje obejmowały wszystkie elementy, które dziś tak dobrze już znamy: nagrywanie w studiu z publicznością, testowanie aut w różnych lokalizacjach, sprawdzanie wybranych samochodów na torze przez profesjonalnego kierowcę wyścigowego oraz zapraszanie gości specjalnych.
W związku z pojawieniem się konkurencyjnego Fifth Gear na Channel 5, w 2002 roku władze stacji dały „nowemu” Top Gear zielone światło. W pierwszej serii odświeżonego show pojawili się: Jeremy Clarkson oraz Richard Hammond (prezenter radiowy) i Jason Dawe (specjalista od rynku aut używanych), a także tajemniczy kierowca testowy w czarnym kombinezonie – The Stig. 10 odcinków pierwszej serii obejmowało szereg ciekawych i nietypowych wyzwań, m.in. wycieczkę Citroenem Berlingo do hurtowni wina we Francji, poszukiwania najszybszej religii na świecie czy uczenie babć „kręcenia bączków” w Hondzie S2000.
Top Gear – Kapitan Snuja i nowy Stig
W 2003 roku Dawe’a zastąpił James May, który zadebiutował w pierwszym odcinku drugiej serii testem swojego prywatnego Bentleya T2. Ze względu na zamiłowanie do nudnych (zdaniem Clarksona) zagadnień technicznych i niechęci do szybkich samochodów niemal od razu zyskał przydomek „Kapitan Snuja”.
Kolejny ważny dla programu moment nastąpił w pierwszym odcinku trzeciej serii – wtedy „uśmiercono” Stiga. Podczas próby pobicia rekordu prędkości na lotniskowcu HMS Niezwyciężony (ang. Invincible), zmodyfikowany Jaguar XJS, za kierownicą którego siedział Stig, wpadł do morza. Uważny widz dostrzeże jednak, że wóz został wystrzelony ze specjalnej wyrzutni, a w środku nikogo nie było.
„Stary” Stig musiał odejść, ponieważ media odkryły jego tożsamość. Okazało się, że za czarnym kaskiem ukrywał się brytyjski kierowca wyścigowy Perry McCarthy. Przez lata tożsamość „nowego” Stiga, tym razem noszącego biały kombinezon, pozostawała tajemnicą. Dla dodatkowego zmylenia widzów w pierwszym odcinku 13. serii Top Gear w roli gościa specjalnego pojawił się sam Stig. Po przywitaniu z Clarksonem zajął miejsce na kanapie i… zaczął zdejmować kask! Wówczas okazało się, że tajemniczym kierowcą jest Michael Schumacher. To pozwoliło uciąć medialne spekulacje, ale nie na długo.
W 2010 roku swoją autobiografię opublikował Ben Collins. Brytyjski kierowca wyścigowy przyznał w niej, że to on przez ostatnie lata do pracy zakładał biały kombinezon. Po odejściu z Top Gear, Anglik występował m.in. w polskim Automaniaku na TVN Turbo, a nawet powrócił do show BBC jako instruktor niepełnosprawnych weteranów z Afganistanu i Iraku, którzy przygotowywali się do udziału w Rajdzie Dakar. „Narodziny” kolejnego Stiga, nadal ukrytego za białym kaskiem, stały się pretekstem do odcinka specjalnego na Bliskim Wschodzie.
Top Gear – program jaki znamy
Zgodnie z zapowiedzią, odświeżony Top Gear zerwał z wcześniejszą formułą programu. Zamiast na suchych danych technicznych i zużyciu paliwa, prezenterzy skupiali się głównie na emocjach, jakie towarzyszą jeździe. Ale i tak testy były tylko dodatkiem do czegoś, co stanowiło rdzeń programu – wyzwań. Jaki jest najszybszy sposób na dotarcie z Surrey do Monte Carlo – Aston Martin DB9 czy TGV? Czy można kupić włoski supersamochód z centralnie umieszczonym silnikiem za mniej niż 10 000 funtów? Gdzie znajduje się prawdziwe źródło Nilu? To zaledwie kilka przykładowych pytań, na które starali się odpowiedzieć Clarkson, Hammond i May.
Top Gear stał się międzynarodowym hitem i doczekał lokalnych odsłon m.in. w USA, Australii, Rosji czy Chinach. Jednak nic nie trwa wiecznie. Podczas kręcenia 22. serii programu doszło do sprzeczki między Jeremym Clarksonem a jednym z członków ekipy. W konsekwencji tego wydarzenia Clarkson został zwolniony z BBC, a fani programu otrzymali najsmutniejszy odcinek w historii. W pustym studiu, bez publiczności, widzimy Richarda Hammonda i Jamesa Maya, którzy prezentują dwa ostatnie materiały.
Top Gear – w poszukiwaniu złotego środka
W ślad za Clarksonem ze stacji odeszli Hammond, May i Wilman, by wkrótce stworzyć nowe show dla Amazon Prime Video, a władze BBC rozpoczęły poszukiwania nowych gospodarzy Top Gear. Próbowano także wypracować nową formułę programu. W efekcie obsadę Top Gear w 23. serii tworzyli: Chris Evans (dziennikarz radiowy i kolekcjoner zabytkowych samochodów), Matt LeBlanc (aktor znany z roli Joeya w serialu Przyjaciele), Eddie Jordan (właściciel zespołu wyścigowego Jordan GP, rywalizującego w F1 w latach 1991-2005), Chris Harris (dziennikarz motoryzacyjny), Rory Reid (dziennikarz motoryzacyjny) oraz Sabine Schmitz („królowa Zielonego Piekła”, czyli toru Nurburging).
Zdaniem wielu fanów show w nowej odsłonie stało się zbyt chaotyczne. Szczególnie postać Evansa nie spotkała się z ciepłym przyjęciem, co wymusiło na szefostwu stacji kolejne zmiany. Od 24. serii powrócono do trójki prowadzących – LeBlanca, Harrisa i Reida. W niektórych odcinkach gościnnie pojawiali się Sabine Schmitz i Eddie Jordan. Takie rozwiązanie zyskało przychylność fanów, choć sam program nie odzyskał jeszcze popularności sprzed lat.
Top Gear – powrót do formy
Matt LeBlanc miał podpisany kontrakt na trzy sezony programu i zapowiedział, że nie planuje go przedłużać, ze względu na męczące podróże między USA a Wielką Brytanią. Dlatego 26. seria była ostatnią, w której mogliśmy oglądać Top Gear w składzie LeBlanc, Harris i Reid. Od 27. serii programu prowadzącymi są Chris Harris oraz Patrick „Paddy” McGuinness (angielski komik i prezenter) i Andrew „Freddie” Flintoff (były krykiecista i reprezentant Wielkiej Brytanii).
W poprzedniej odsłonie show pierwsze skrzypce grali LeBlanc i Harris, a Reid odgrywał zazwyczaj drugoplanową rolę. Na szczęście wraz z nowymi prezenterami przywrócono równowagę znaną z czasów Clarksona, Hammonda i Maya. W czerwcu i lipcu bieżącego roku wyemitowano już 32. sezon Top Gear. Nic nie wskazuje na to, żeby miał on być ostatnim, dlatego jesienią należy się spodziewać kolejnej serii.
Top Gear – gdzie oglądać?
Najnowszą serię programu oraz powtórkowe odcinki można oglądać w wersji z polskim lektorem na antenie BBC Brit. Próżno jednak szukać Top Gear w ofercie popularnych serwisów streamingowych, jak Netlix czy HBO Max.
