Dobór właściwego oleju do skrzyni biegów jest kluczowy dla utrzymania jej w dobrym stanie. Na co zwrócić uwagę przy wyborze oleju do skrzyni biegów?
Wymiana oleju w skrzyni biegów bywa bagatelizowana przez właścicieli samochodów, którzy z reguły pamiętają jedynie o zmianie oleju w silniku. To poważny błąd mogący przyczynić się do istotnego zmniejszenia trwałości przekładni bądź występowania częstych usterek. Bierze się to z tego, że olej przekładniowy – podobnie jak ten smarujący silnik – zachowuje swoje właściwości do pewnego momentu. Po przekroczeniu go przestaje on chronić kooperujące ze sobą mechanizmy, a nawet im szkodzi. Dlatego nie można zapominać o wymianie oleju w skrzyni biegów: czy to ręcznej, czy automatycznej.
Wielu kierowców miewa problemy ze znalezieniem odpowiedniego oleju do skrzyni w posiadanym samochodzie. Na co zwrócić uwagę podczas kupna oleju przekładniowego? Co ile najlepiej zmieniać olej w skrzyni?
Co ile wymieniać olej w skrzyni biegów?
Na „żywotność” oleju przekładniowego mocno wpływają wysokie temperatury, w jakich musi on pracować. W zależności od warunków eksploatacyjnych może ona sięgać nawet 150°C. Mocno rozgrzany olej utlenia się, wskutek czego powstają m.in. kwasy i osady węglowe pogarszające właściwości środka smarnego. Ponadto długo pracujący olej „krąży” po układzie wraz z opiłkami wytworzonymi wskutek kontaktu ruchomych części metalowych (nie wszystkie przy tym jest w stanie „wyłapać” filtr oleju). Kondycji środka smarnego nie sprzyja również wilgoć mogąca przedostawać się do skrzyni poprzez proces skraplania pary wodnej.
Biorąc pod uwagę te kwestie, wymiana oleju w skrzyni powinna być jedną z podstawowych czynności eksploatacyjnych w aucie – tak samo jak zmiana oleju silnikowego lub innych płynów. Nie trzeba jednak wymieniać go tak często, jak środek smarny w jednostce napędowej. W przypadku ręcznych skrzyń biegów termin wymiany oleju przeważnie wypada co każde 100 tysięcy kilometrów, natomiast w „automatach” trzeba go skrócić do ok. 30-60 tys. km, co powinno następować co ok. 2-3 lata. Oczywiście termin wymiany oleju przekładniowego każdy producent auta określa indywidualnie i przed zleceniem tej operacji warto sprawdzić, czy jest na to odpowiedni moment. Nawet jeśli jest on ustalony na bardzo duży przebieg (ponad 100 tys. km), nic nie stoi na przeszkodzie, by go skrócić – na pewno nie zaszkodzi to skrzyni biegów, a częstsza wymiana może korzystnie wpłynąć na jej żywotność.
Jaki olej do skrzyni biegów? Na co zwrócić uwagę?
Podobnie jak w przypadku olejów silnikowych, także wybierając olej do skrzyni biegów trzeba zwrócić uwagę na kilka parametrów określających jego charakterystykę, np. lepkość, zastosowane dodatki lub rodzaj bazy olejowej użytej do jego wytworzenia. Biorąc pod uwagę to ostatnie, użytkownicy aut mogą wybierać zarówno pośród olejów mineralnych, jak i syntetycznych. Odnośnie produktów przeznaczonych do skrzyń biegów nie obowiązuje jednak zasada, że oleje mineralne przeznaczone są bardziej do mechanizmów mających za sobą pewne przebiegi, a oleje syntetyczne – do jeszcze nie zużytych przekładni. Innymi słowy: olej mineralny wcale nie jest uznawany za gorszy od syntetycznego. Jeśli producent samochodu zaleca stosowanie oleju mineralnego, należy to robić od samego początku. Tak samo z syntetycznym: lepiej nie przechodzić po pewnym czasie na mineralny, tylko zawsze wlewać produkt syntetyczny.
Olej do skrzyni biegów – klasyfikacja SAE i API
Najprościej mówiąc, do skrzyni należy stosować olej zalecany przez producenta samochodu. Szczegółowe normy, jakie powinien spełniać środek smarny, znajdują się w instrukcji obsługi pojazdu. Można je także pozyskać drogą podania numeru VIN w autoryzowanym serwisie oraz w specjalnych wyszukiwarkach olejów (na podstawie modelu auta) na stronach producentów olejów. Niejednokrotnie dedykowane przez firmy produkujące auta oleje oznaczane są rozmaitymi kodami składającymi się z liter i cyfr, jednak nie musi być to argument jednoznacznie przemawiający za zakupem takiego oleju. Można go dobrać w formie tańszego zamiennika, ale trzeba przy tym pamiętać, by mieścił się on w dopuszczalnych przez producenta parametrach. I najlepiej pochodził od firmy wytwarzającej oleje, które producent auta dopuszcza do stosowania w skrzyni biegów.
Jednym z obowiązkowych parametrów jest klasyfikacja lepkości oleju SAE (od Society of Automotive Engineers). W obiegu są klasy lepkości od 65 do 250 oraz klasy zimowe, z literą W (od 70W do 85W). W efekcie oleje do skrzyń biegów także posiadają oznaczenia typu 80W90, 75W80 itp. Drugim kluczowym parametrem jest klasa jakości API (American Petroleum Institute), która grupuje oleje do tzw. klasy GL (od GL-1 do GL-6). Obecnie w użytku pozostają głównie klasy API GL-4 i GL-6, które różnią się głównie ilością dodatków ograniczających zjawisko powstawania korozji i „starzenia się” środka smarnego. Mimo tego nadal można spotkać oleje klasyfikowane jako GL-1, GL-2, GL-3 i GL-4, choć rzadko zalecane są one do stosowania przez producentów samochodów.
W przypadku olejów do skrzyń automatycznych można się jeszcze spotkać z produktami typu ATF. Wykazują się m.in. lepszą odpornością na ścieranie i lepiej znoszą zmienne temperatury pracy.
Olej do skrzyni biegów. Na to zwróć uwagę
Warto zdawać sobie sprawę, że klasy SAE i API to jedno, a metoda produkcji oleju to drugie. W efekcie nawet teoretycznie identyczne oleje do skrzyni biegów (o takich samych parametrach) mogą się znacząco od siebie różnić i nie nadawać się do pracy w konkretnym rodzaju przekładni. Dlatego lepiej nie kupować „w ciemno” środków smarnych innego producenta niż był dotychczas stosowany, tylko postawić na te rekomendowane w instrukcji obsługi lub w serwisie.
Redakcja poleca:
Więcej na temat tego, co ile wymieniać olej w skrzyni biegów
