Kiedyś luksus, dziś udogodnienie spotykane także w tańszych autach. Czy współczesne „automaty” są równie trwałe i dobre jak kiedyś? Oto nasz przegląd skrzyń automatycznych.
Automatyczna skrzynia biegów nie jest żadną nowością w motoryzacji, ale dopiero od ok. 2000 roku stała się wynalazkiem oferowanym masowo w wielu autach w Europie. Kiedyś „automat” można było spotkać tylko w luksusowych limuzynach i terenówkach. W dzisiejszych czasach ten typ przekładni bardzo się upowszechnił, głównie za sprawą zastosowania konstrukcji dwusprzęgłowych i zautomatyzowanych. Są prostsze w budowie i przestały negatywnie oddziaływać na zużycie paliwa. Zaczęły trafiać nawet do aut miejskich.
Narodziny nowych typów przekładni
Współczesne „automaty” znacznie różnią się od tych stosowanych przed laty. Dawne, klasyczne skrzynie automatyczne miały konwerter hydrokinetyczny zastępujący sprzęgło w przekładni manualnej i zwykle słynęły z wolnej pracy, ale i ponadprzeciętnej trwałości. Postępujący rozwój silników i nowinek w motoryzacji wręcz „zmusił” producentów do unowocześniania swoich skrzyń tak, by podołały coraz większej mocy i momentowi obrotowemu aut. I tak koło 2003 roku w samochodach koncernu Volkswagena zaczęły pojawiać się przekładnie dwusprzęgłowe, zapewniające bardzo sprawną zmianę biegów i możliwość przejścia w tryb manualny. Spośród nowych typów „automatów” można wyróżnić także skrzynie zautomatyzowane i bezstopniowe. Są jednak wolniejsze od dwusprzęgłowych, niekiedy też nawet bardziej usterkowe.
Będą wydatki
Automaty montowane w najnowszych autach nie są już równie solidne co kiedyś – średnio przejadą ok. 200-300 tys. kilometrów bez interwencji mechanika. Przekładnia stosowana kiedyś przez Mercedesa (722.4) bez problemu natomiast osiągała przebieg rzędu nawet milion kilometrów. Dzieje się tak przez coraz bardziej wysilone silniki, chęć upchania jak największej liczby przełożeń i zaawansowaną elektronikę sterującą skrzynią. Kluczową kwestią dla zadbania o automat jest regularna wymiana oleju (co 60 tys. km). W serwisie zapłacimy za to ok. 500-700 zł, natomiast wymiana sprzęgieł lub sterownika to już wydatek ok. 5 tys. złotych. Trzeba też zaznaczyć, że nie każdy warsztat podejmie się naprawy takiej przekładni i trzeba szukać specjalistów z doświadczeniem.
Przedstawiamy najpopularniejsze skrzynie automatyczne, klasyfikowane w czterech kategoriach: dwusprzęgłowe, hydrokinetyczne, zautomatyzowane, bezstopniowe. W każdej kategorii krótko opisujemy poszczególne skrzynie, podajemy ich wpływ na zużycie paliwa oraz wystawimy ocenę.
Skrzynie dwusprzęgłowe
O tym typie skrzyni zrobiło się głośno stosunkowo niedawno, bo w 2003 roku – wtedy przekładnie dwusprzęgłowe trafiły do aut koncernu Volkswagena. Stosowano je jednak już w latach 80. w samochodach Porsche. Dzisiaj wynalazek Volkswagena o oznaczeniu DSG jest wręcz synonimem skrzyń dwusprzęgłowych, chociaż na rynku jest ich znacznie więcej. Przekładnia jest połączeniem dwóch zespołów, każdy z oddzielnym sprzęgłem. Parzyste biegi umieszczono na jednym wałku, podczas gdy nieparzyste na drugim. Gdy samochód jedzie na jednym z biegów, drugi już „czeka” zazębiony na drugim wałku, dzięki czemu jego zmiana jest błyskawiczna. Praca skrzyni bardzo mało wpływa na zużycie paliwa, a sama przekładnia ma niskie opory wewnętrzne. Skrzynie bywają jednak nieco awaryjne, mogą też występować opóźnienia w redukcji biegów.
Alfa Romeo TCT (Twin Clutch Technology)
Zużycie paliwa: -0,6 l/100 km
Wybrane modele: MiTo 1.4 MultiAir 140 KM, Giulietta 1.4 TB 170 KM
Ocena: 4/5
Jej debiut datuje się na 2010 rok. Skrzynia opracowana z Fiatem może współpracować z silnikami do 350 Nm (6 biegów) lub 250 Nm (7 biegów). Ma suche sprzęgła, co korzystnie wpływa na zużycie paliwa. Nie słyszy się zbyt często o ich awariach, ale też auta z nią nie są zbyt popularne w Polsce.
VW DSG DQ200 (Direct Shift Gearbox/Audi S Tronic)
Zużycie paliwa: -0,3 l/100 km
Wybrane modele: Skoda Octavia III 1.4 140 KM, VW Golf VI 1.6 TDI 105 KM
Ocena: 4/5
Siedmiobiegowa skrzynia opracowana przez firmę LUK współpracuje z silnikami o momencie obrotowym do 250 Nm. Najczęściej są to 1.2/1.4 TSI (także 1.8 TSI) i 1.6 TDI. Ma suche sprzęgła i pracuje bardzo sprawnie, ale miewa problemy z mechatroniką.
Ford/Volvo PowerShift
Zużycie paliwa: +0,4 l/100 km
Wybrane modele: Ford Mondeo 2.0 TDCi 150 KM, Volvo S60 T4 180 KM
Ocena: 2/5
Przekładnia pojawiła się w 2008 roku w Fordzie Focusie C-Maxie. Jest efektem działań firmy Getrag, należącej do grupy Magna. Oprócz Fordów można ją znaleźć również w Volvach. Nie wykorzystuje sprzęgła typu mokrego. Jeśli jest połączona z mocnym silnikiem, wyjdą na jaw jej problemy z trwałością.
VW DSG (Direct Shift Gearbox)/Audi S Tronic
Zużycie paliwa: +0,1 l/100 km
Wybrane modele: Skoda Octavia II RS 2.0 TSI 200 KM, VW Touran I 2.0 TDI 140 KM, VW Passat B6 2.0 TDI 170 KM
Ocena: 4/5
Starszy typ przekładni DSG (DQ250), pierwszy raz montowany w VW Golfie V R32 w 2003 roku. Jest sześciobiegowa, ma dwa mokre sprzęgła i przenosi moment obrotowy do 350 Nm. Najczęściej sparowano ją z silnikami 2.0 TDI, 2.0 TSI i 3.2 VR6. Jest uznawana za nieco trwalszą od „młodszej siostry” – DQ200.
Pozostałe skrzynie dwusprzęgłowe:
Audi S Tronic (DL 501)
Zużycie paliwa: -0,2 l/100 km
Ocena: 4/5
Bardzo sprawnie przełącza biegi i ma niskie opory. Montowano ją w modelach z wzdłużnym układem napędowym.
BMW DCT Drivelogic
Zużycie paliwa: -0,5 l/100 km
Ocena: 4/5
Ma 7 biegów, wykorzystuje mokre sprzęgła i trafiła najpierw do BMW M3, a później także M2, M4, M5 i M6.
Fiat DDCT (Dual Dry Clutch Transmission)
Zużycie paliwa: -0,3 l/100 km
Ocena: 4/5
Przekładnia stosowana również w Alfach Romeo jako TCT. Fiat montuje ją do modelu 500X z napędem FWD.
Mercedes Speedshift MCT
Zużycie paliwa: -0,6 l/100km
Ocena: 4/5
Spotkamy ją w najmocniejszych odmianach Mercedesów AMG, a swój początek miała w 2009 roku w SL63 AMG i E63 AMG. Skrzynia zmienia bieg w 0,1 s i ma procedurę startową.
Mitsubishi Twin Clutch SST
Zużycie paliwa: -0,1 l/100 km
Ocena: 3/5
Sześciobiegowa przekładnia o oznaczeniu 67DCT470, dostarczana przez firmę Getrag do Lancerów Evo i Outlanderów.
Porsche PDK (Porsche Doppel Kupplung)
Zużycie paliwa: -0,8 l/100 km
Ocena: 5/5
Niemiecki producent wytwarza dwie skrzynie PDK – do 911-stki i Panamery. Obie zmieniają biegi bardzo szybko.
Renault EDC (Efficient Dual Clutch)
Zużycie paliwa: -0,2 l/100 km
Ocena: 3/5
6-biegowa przekładnia firmy Getrag. W samochodach Renault oferowana od 2010 roku i współpracuje z silnikami 0.9/1.2 TCe, 1.6 RS i 1.5 dCi.
VW DSG DQ500
Zużycie paliwa: +0,1 l/100 km
Ocena: 5/5
Najtrwalsza z DSG i mogąca przenosić największy moment obrotowy (do 550 Nm). Podobnie jak DQ250, również ma mokre sprzęgła.
