Bez prawidłowo pracującej sprężarki układ klimatyzacji nie ma prawa poprawnie działać. Czym jest kompresor klimatyzacji? Jakie są objawy zepsutej sprężarki? Ile kosztuje wymiana/regeneracja?
Klimatyzacja od wielu lat zajmuje stałe miejsce na liście wyposażenia zdecydowanej większości samochodów, w tym tych najmniejszych (a co za tym idzie, najtańszych). Wynikający z jej obecności niepodważalny komfort jazdy ma jednak swoją cenę – nie tylko w salonowym cenniku (czasem wymaga wyboru bogatszego wariantu wyposażenia), ale i w późniejszych latach. Układ składa się bowiem z elementów narażonych na pracę w trudnych warunkach, np. pod wysokimi temperaturami. Wobec tego klimatyzacja czym prędzej będzie się psuła, a już na pewno, gdy zapomnimy o wykonywaniu standardowych czynności eksploatacyjnych.
„Klima” nie chłodzi i śmierdzi? Sprawdź, w czym leży problem!
Po co jest sprężarka klimatyzacji?
Najistotniejszą, a przez to najdroższą, częścią układu klimatyzacji jest jej sprężarka, zwana też kompresorem klimatyzacji. Najprościej można ją określić „sercem” tego systemu odpowiedzialnego za schłodzenie powietrza we wnętrzu auta. Podobnie jak ludzki narząd, sprężarka wprawia w ruch krążący po układzie czynnik chłodzący: jest zatem, w dużym uproszczeniu, odpowiednikiem pompy wody w układzie chłodzenia silnika samochodowego. Kompresor klimatyzacji dodatkowo spręża czynnik chłodzący i przekazuje go, w formie cieczy, do skraplacza. Tam następuje obniżenie powstałej w wyniku sprężania temperatury. Kolejny etap to wprowadzenie czynnika (nadal jako ciecz) do parownika, gdzie rozpręża się i zmienia stan na gazowy. Towarzyszy temu spadek temperatury, a wychłodzone powietrze trafia, przez otwory wentylacyjne, do wnętrza samochodu. Gaz z parownika ponownie trafia do sprężarki (jest przez nią zasysany) i cały cykl zaczyna się od nowa.
Rodzaje sprężarek klimatyzacji
Istnieją trzy podstawowe typy kompresorów klimatyzacji: łopatkowe, spiralne i tłokowe. Pierwsze dwa sporadycznie już spotyka się w samochodach, bowiem niemal cały udział należy do sprężarek tłokowych. Te dzielą się na:
- sprężarki o stałej pojemności (wydajności);
- sprężarki o zmiennej pojemności (wydajności; CVC).
W pierwszych z nich tłoki poruszają się po identycznych torach, pobierając identyczną ilość czynnika chłodzącego. Wydajność (prędkość obrotowa) takiej sprężarki zależna jest od pracy silnika samochodu: napęd przekazywany jest za pomocą paska wielorowkowego, zatem przy niskich obrotach jednostki napędowej maleje też skuteczność działania kompresora (a zarazem całej klimatyzacji). Sprężarki o stałej pojemności posiadają sprzęgło elektromagnetyczne umożliwiające całkowite odłączenie ich od napędu (jak i ponowne załączenie).
Garść informacji na temat czynnika klimatyzacji R-1234yf
Tego rozwiązania zazwyczaj nie spotkamy w sprężarkach o zmiennej wydajności, których działanie opiera się kontrolującym ciśnienie w układzie elektrozaworze. Gdy wykryje on niskie obroty silnika, zwiększa ciśnienie poprzez wysunięcie sprężyn, na których osadzona jest tarcza z tłokami. System na bieżąco dopasowuje wartość ciśnienia do aktualnego obciążenia jednostki napędowej, utrzymując tym samym identyczną wydajność w każdym zakresie obrotów. Kompresory o zmiennej pojemności mogą mieć rozłączające i załączające je sprzęgło. Zazwyczaj jednak go nie posiadają, a to oznacza, że pracują cały czas. Oczywiście w momencie wyłączenia klimatyzacji nie robią tego z pełną mocą, a w stopniu minimalnym (np. wymuszając niezbędny dla zachowania odpowiedniego smarowania obieg oleju w sprężarce klimatyzacji).
Usterki sprężarek klimatyzacji
Kompresory klimatyzacji są dość skomplikowanymi, ale mimo wszystko długowiecznymi elementami w samochodzie, wymagające uwagi długo po wygaśnięciu umowy gwarancyjnej. Wszelkie awarie, objawiające się pogorszoną efektywnością wychłodzenia wnętrza lub zupełnym odmówieniem posłuszeństwa pracy, często wynikają z zaniedbań serwisowych właścicieli lub z niefachowych napraw dotyczących samej sprężarki, jak i kooperujących z nią częściami (parownik, skraplacz). Przede wszystkim nie wolno zapominać o regularnym uzupełnianiu poziomu czynnika chłodzącego i mieszanym z nim oleju. Tak samo jak silnik, słabo smarowany kompresor w końcu się zatrze.
Ile kosztuje serwis klimatyzacji? Jak wygląda profesjonalny serwis?
Trzeba pamiętać, by w obydwu przypadkach nie przesadzić i nie uzupełnić oleju/czynnika w zbyt dużej ilości. Nierzadko awarie wynikają z przedostawania się do niego brudów (poprzez nieszczelności) albo wody, która nie została właściwie przekształcona w gaz (wskutek niesprawnego parownika). Zepsuty skraplacz z kolei nie pozwala pracować innym elementom w optymalnej temperaturze, wskutek czego sprężarka ulega przegrzewaniu.
Sprężarka klimatyzacji: regeneracja czy wymiana?
Teoretycznie największą pewność da wymiana kompresora klimatyzacji na nowy. Obecnie zakup nie jest wydatkiem mocno nadszarpującym budżet (od kilkuset do ok. 1000 zł), lecz drugie tyle policzy sobie mechanik za tzw. robociznę. Cała operacja może zatem wynieść nawet ponad 2000 zł. By zmniejszyć wydatki, warto spróbować regeneracji sprężarki, tj. wymiany zużytych części i elementów uszczelniających. Można też kupić fabrycznie zregenerowany kompresor, ale w tym przypadku sprawdźmy, czy przyznany mu został certyfikat jakości. Nim w ogóle zdecydujemy się na naprawę lub wymianę sprężarki, zlećmy w warsztacie kompleksową diagnostykę układu klimatyzacji w celu wyeliminowania usterki czegoś innego, np. parownika czy skraplacza.
