Przepisy związane z ruchem na przejazdach kolejowych są proste – kierowca musi stosować się do znaków i sygnalizacji oraz ustąpić pierwszeństwa nadjeżdżającemu pociągowi.
Niestety nieostrożność, a czasami świadome łamanie przepisów zbierają ponure żniwo. Każdego roku na przejazdach kolejowych dochodzi do 200-250 wypadków. Zwykle tragicznych, bo żaden pojazd nie ma najmniejszych szans w konfrontacji ze składem ważącym setki ton. Do myślenia dają też statystyki. W 2017 r. aż 99% ze wszystkich wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych spowodowali kierowcy – podały PKP Polskie Linie Kolejowe.
Przyczyną większości wypadków była nieostrożność. Dochodzą do tego próby przejechania pod zamykającymi się zaporami, lekceważenie znaku „Stop” czy wjeżdżanie na przejazd, gdy na sygnalizatorze pulsuje światło czerwone (na przejazdach bez zapór niektórzy kierowcy mylnie interpretują taki sygnał jako możliwość pokonania torów po upewnieniu się czy pociąg nie nadjeżdża). Lokomotywa waży średnio 80 ton. Siła z jaką uderza w samochód jest proporcjonalna do siły z jaką samochód miażdży aluminiową puszkę – obrazowo podają Polskie Linie Kolejowe. Gdy maszynista zauważy pociąg na przejeździe, zwykle nie jest w stanie zapobiec kolizji. Zatrzymanie składu wchodzi w grę tylko przy minimalnej prędkości. Droga hamowania rozpędzonego pociągu to nawet dwa kilometry!
Samochód nie ma najmniejszych szans w starciu z pociągiem, co doskonale ilustrują filmy wspierające kampanię „Bezpieczny Przejazd”
Jak bezpiecznie pokonać przejazd kolejowy?
Przy dojeżdżaniu do przejazdu kolejowego kierujący jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności. Na przejazdach strzeżonych należy zwracać uwagę na sygnały świetlne i zapory – jeżeli zostały włączone lub zaczęły być opuszczane, pod żadnym pozorem nie należy wjeżdżać na przejazd. Na przejazdach niestrzeżonych trzeba zastosować się do znaku „Stop” (jeżeli jest ustawiony przy przejeździe) oraz linii bezwarunkowego zatrzymania (dojechanie to krawędzi toru może być zgubne w skutkach, gdyż z każdej strony pociąg jest szerszy od rozstawu szyn o ok. 1 m). Na każdym przejeździe trzeba także uważnie obserwować tory – pociąg może pojawić, gdy nie jest to sygnalizowane lub zapory nie zostały opuszczone (np. z powodu awarii czy błędu dróżnika). Jeżeli z powodu mgły lub opadów atmosferycznych widoczność jest znacznie ograniczona, szczególnie przed niestrzeżonym przejazdem warto otworzyć okno – nadjeżdżający pociąg słychać, a przed przejazdem maszynista daje sygnał ostrzegawczy.
Samochód trzeba prowadzić z prędkością umożliwiającą zatrzymanie go w bezpiecznym miejscu, gdy zauważy się nadjeżdżający pojazd szynowy lub zostanie włączony sygnał zabraniający wjazdu na przejazd. Przed przejazdem należy włączyć bieg, na którym zamierzamy pokonać przejazd (w przypadku awarii sprzęgła umożliwi to pokonanie torowiska). Jeżeli na przejeździe doszłoby do zatrzymania silnika, trzeba natychmiast go uruchomić lub wykorzystując pęd stoczyć się z przejazdu (po wysprzęgleniu). Gdyby pojazd został unieruchomiony na przejeździe, należy włączyć pierwszy bieg i przekręcając kluczyk w stacyjce zjechać w torowiska siłami rozrusznika. Alternatywą jest zepchnięcie pojazdu (oczywiście po ustawieniu lewarka skrzyni w pozycji „luzu”). Czasami pojazd zostaje „uwięziony” na przejeździe przez zamknięte zapory. Zwykle ma to miejsce, gdy kierowca decyduje się na wjazd pod opuszczaną zaporę. W takiej sytuacji, gdy przestrzeń między torami i szlabanem jest mała, warto wybrać mniejsze zło i ruszając pojazdem wyłamać zaporę – lepiej zapłacić za nowy szlaban niż odpowiadać za spowodowanie katastrofy.
Jeżeli usunięcie pojazdu z torów nie jest możliwe, należy ostrzec maszynistę o niebezpieczeństwie. Warto też wiedzieć, że na 14 tysiącach przejazdów w kraju (na zaporach lub wewnętrznych stronach Krzyża Świętego Andrzeja) znajdują się specjalne, żółte naklejki z numerem skrzyżowania drogowo-kolejowego. Dzwoniąc pod numer 112 i podając sygnaturę przejazdu, można uruchomić procedurę awaryjną, która doprowadzi do zatrzymania zbliżającego się pociągu.
Czego nie wolno robić na przejeździe kolejowym?
Kierującemu zabrania się:
- objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór;
- wjeżdżania na przejazd, jeżeli opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie nie zostało zakończone;
- wjeżdżania na przejazd, jeżeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;
- wyprzedzania pojazdu na przejeździe kolejowym i bezpośrednio przed nim;
- omijania pojazdu oczekującego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeżeli wymagałoby to wjechania na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu.
