Co wpływa na trwałość akumulatora wysokiego napięcia w samochodzie elektrycznym? Ile może trwać cykl życia eksploatacyjnego takiego akumulatora? Co skraca życie baterii w aucie na prąd?
To już nie przyszłość, lecz teraźniejszość – samochody elektryczne są coraz popularniejsze. Utarło się, że z uwagi na prostszą konstrukcję napędu są one znacznie mniej wymagające w obsłudze niż tradycyjne auta spalinowe. I tu obowiązuje jednak szereg wymagań eksploatacyjnych. Jedną z podstawowych kwestii są warunki ładowania akumulatora wysokiego napięcia, czyli jednego z najdroższych podzespołów w aucie na prąd.
Aby możliwie wszechstronnie podejść do tematu, zapoznaliśmy się z instrukcjami obsługi kilku samochodów elektrycznych: Hyundaia Kony Electric, Jaguara I-Pace’a, Nissana Leafa, Renault Zoe, Tesli Model X oraz Volkswagena e-Golfa, a także przejrzeliśmy fabryczne zalecenia co do ładowania Porsche Taycana. Na tej podstawie przygotowaliśmy szereg ogólnych, uniwersalnych wskazówek, a także wybraliśmy kilka bardziej szczegółowych zaleceń konkretnych producentów.
Jak wydłużyć życie akumulatora wysokiego napięcia w samochodzie elektrycznym?
1Należy dbać, aby stan „nabicia” akumulatora podczas postoju mieścił się w granicach 20-80%. Z jednej strony nie można dopuszczać jego do rozładowania, z drugiej – na trwałość negatywnie baterii rzutuje długi postój przy stanie energii zbliżonym do 100%.
Przykład: Renault w instrukcji Zoe zaleca, by unikać postojów pojazdu z wysokim poziomem naładowania akumulatora dłuższych niż 1 miesiąc (dotyczy zwłaszcza okresów upałów).
2Głębokie rozładowanie – tego należy unikać. Pamiętajmy, że podczas postoju samochód elektryczny stopniowo zużywa energię zgromadzoną w akumulatorze wysokiego napięcia do zasilania urządzeń pokładowych (choć na pokładzie jest też tradycyjny akumulator 12 V). Według Tesli 1 dzień postoju „kosztuje” 1% stopnia naładowania baterii.
W skrajnych przypadkach postój z rozładowanym akumulatorem (np. wielomiesięczny) może doprowadzić do trwałego uszkodzenia akumulatora. Z tego względu Tesla zaleca wręcz, by auto elektryczne było podłączone do gniazda możliwie przez cały czas parkowania w domu lub w pracy. Z kolei Hyundai pisze, by nieużywaną Konę Electric ładować chociaż raz na 3 miesiące. Volkswagen w instrukcji e-Golfa zaleca, by robić to minimum co 4 miesiące, i uprzedza, że po dłuższym postoju ładowanie może odbywać się wolniej niż normalnie.
To samo dotyczy rozładowania podczas jazdy – rozładowaną baterię należy jak najszybciej naładować.
3Najlepiej nie ładować regularnie akumulatora „do pełna”. Po pierwsze po przekroczeniu poziomu 80% tempo ładowania spada. Po drugie w naładowanym akumulatorze nie ma miejsca na energię pozyskaną w czasie rekuperacji. I po trzecie, jak pisaliśmy w punkcie 1., dłuższy postój z „nabitą” baterią jest szkodliwy dla jej trwałości.
Dlatego na co dzień najlepiej ustawić w systemie operacyjnym samochodu, by akumulator był ładowany do 80%. Wyjątek niech stanowią dłuższe wyprawy, gdy potrzebujemy maksymalnego zasięgu. Hyundai zaleca zresztą, by dla „zdrowia” akumulatora naładować go do 100% raz w miesiącu.
4Dla akumulatora najlepsze jest ładowanie z niewielką mocą. Jak pisaliśmy ostatnio przy okazji artykułu o kosztach ładowania (czytaj), samochód elektryczny to propozycja dla kogoś, kto ma stały dostęp do gniazda ładowania – w domu i/lub w pracy. Zapewnia to najniższe koszty „tankowania” i korzystnie wpływa na trwałość baterii.
Częste korzystanie z szybkiego ładowania na stacjach o wysokiej mocy (ponad 22 kW) skraca żywotność akumulatora, a w dodatku w dłuższym okresie może spowodować spadek maksymalnej dostępnej mocy ładowania. Jeśli jednak musimy regularnie korzystać z szybkich ładowarek, „najzdrowsze” dla akumulatora będą takie o mocy do 50 kW.
5Akumulator nie lubi skrajnych temperatur – zarówno zbyt niskich, jak i wysokich. Z tego względu auto elektryczne najlepiej parkować w temperaturach otoczenia od 0 do 20°C.
Renault podaje, że jeśli Zoe stoi w temperaturze poniżej ok. -25°C dłużej niż 7 dni, „naładowanie akumulatora trakcyjnego może być niemożliwe” (to samo dotyczy Nissana Leafa). Z kolei Porsche zaleca, by unikać ciągłej, długotrwałej ekspozycji auta na temperatury otoczenia przekraczające 30°C.
Instrukcja Renault Zoe informuje też, że w ekstremalnej temperaturze ładowanie może nie nastąpić od razu, lecz rozpocznie się po kilku minutach (to czas niezbędny na schłodzenie lub rozgrzanie akumulatora).
I jeszcze dwie ciekawostki: Jaguar w instrukcji I-Pace’a nie zaleca korzystania z myjni automatycznych (źródło), a Tesla przestrzega, by stosować tylko oryginalne pokrowce na samochód – nieoryginalne mogą ograniczać chłodzenie akumulatora podczas ładowania.
Badanie trwałości akumulatorów firmy Geotab
Swoje raporty na temat spadku pojemności akumulatorów samochodach elektrycznych ujawnia firma flotowo-telematyczna Geotab. Na tej stronie można porównać stopień degradacji dla konkretnych baterii. Badanie Geotab przeprowadzone na 6300 samochodach, wskazało, że rocznie akumulatory samochodu elektrycznego tracą średnio 2,3% pojemności – co sugeruje, że w większości przypadków akumulator dotrwa do końca cyklu eksploatacji auta.
Co ciekawe, według Geotab na kondycję akumulatora niespecjalnie wpływa częste ładowanie – o ile jest ono przeprowadzane prądem stałym (AC), z niewielką mocą. Głównymi wrogami baterii są wysoka temperatura, w której eksploatowany jest samochód, oraz szybkie ładowanie prądem zmiennym (źródło: geotab.com).
Trwałość akumulatora wysokiego napięcia: podsumowanie
W skrócie, aby utrzymać akumulator wysokiego napięcia auta elektrycznego w możliwie wysokiej formie, zaleca się:
- utrzymywanie stopnia jego naładowania pomiędzy 20% a 80%;
- unikanie dłuższego postoju samochodu rozładowanego lub naładowanego niemal „do pełna”;
- ograniczenie szybkiego ładowania;
- parkowanie auta w chłodnej temperaturze (ale nie poniżej 0°C).
Bardziej rzetelne dane na temat trwałości akumulatorów wysokiego napięcia w samochodach elektrycznych – i wpływu poszczególnych czynników na tę trwałość – będziemy mieli dopiero za kilka lat, gdy pojazdy te zaczną być bardziej powszechne. Oczywiście powyższe informacje mają charakter zaleceń i należy pamiętać, że to samochód ma służyć wygodzie użytkownika, a nie odwrotnie.