OBD to obowiązkowy układ system autodiagnostyki pojazdów. Ułatwia on wykrycie nieprawidłowo działających podzespołów, a w zestawieniu z odpowiednim czytnikiem Bluetooth i aplikacją zamienia smartfona w komputer pokładowy.
OBD (skrót od On-Board Diagnostics) analizuje kluczowe parametry pracy zespołu napędowego – od składu spalin, poprzez poprawność zapłonów czy działanie czujników lub katalizatora. Wykrycie nieprawidłowości prowadzi do wyświetlenia na desce rozdzielczej kontrolki check engine, a w pamięci układu zostaje zapisany kod błędu (DTC – diagnostic trouble codes).
Gniazdo OBD-II jest wymagane sprzedawanych w Unii Europejskiej w samochodach z silnikami benzynowymi od początku 2000 r. Rok później stało się obligatoryjne w Polsce, a w 2003 r. Od 2004 r. gniazdo OBD jest wymagane w samochodach z silnikami Diesla.
Samochody wyposażone w system OBD posiadają złącze 16-pinowe. Jego kształt, podobnie jak kody błędów zostały znormalizowane. Międzynarodowy system kodowania błędów, w którym bez względu na model auta dany numer oznacza ten sam typ usterki, sprawia, że ten sam, uniwersalny interfejs diagnostyczny może być używany w wielu samochodach i ułatwia naprawianie ich w nieautoryzowanych warsztatach.
Gdzie znajduje się gniazdo OBD?
W nowych samochodach gniazdo OBD najczęściej znajduje się w dolnej, lewej części deski rozdzielczej – przed kolanem kierowcy, pod schowkiem, w schowku, maskownicy słupka. Czasami jest dostępne na wyciągnięcie ręki, ale do rzadkości nie należą auta, w których trzeba zdemontować plastikowy element (zwykle montowany na wcisk). W starszych modelach gniazda OBD często trzeba szukać na konsoli środkowej – np. za popielniczką.
Odpowiedź na pytanie, gdzie znajduje się gniazdo OBD najszybciej udziela internet. W sieci są dostępne strony, na których skatalogowano rozwiązania z większości modeli. Wyszukiwarkę miejsc położenia gniazd OBD można znaleźć np. na stronie outilsobdfacile.com.
Możliwości modułów OBD
Najwygodniejszym rozwiązaniem są wpinane w gniazdo diagnostyczne moduły OBD, które łączą się ze smartfonem za pomocą Bluetooth. Koszt takiego urządzenia to kilkanaście złotych. Alternatywę stanowią urządzenia z kablem USB. Nawet w połączeniu z bezpłatnymi, legalnymi aplikacjami, wystarczą do odczytywania i kasowania podstawowych, zunifikowanych kodów błędów.
Oprócz sprawdzania i kasowania błędów moduły umożliwiają także odczyt stopklatki, czyli danych z czujników zapamiętanych w momencie wystąpienia błędu, co może być pomocne w diagnozowaniu usterki. Warsztatowe diagnoskopy, które pozwalają na odczytywanie specyficznych kodów błędów, kalibrację podzespołów, kasowanie inspekcji serwisowej bądź informującej o uzupełnieniu płynu Eolys we francuskich dieslach mogą kosztować nawet kilkanaście tysięcy złotych.
Aplikacje do odczytu danych z OBD
Sparowany z czytnikiem OBD smartfon po zainstalowaniu aplikacji zaczyna pełnić rolę komputera pokładowego. Można z niego odczytać informacje o prędkości, obrotach silnika, kącie otwarcia przepustnicy, ciśnieniu doładowania, temperaturze płynu chłodzącego, sygnału sondy Lambda, a czasami także temperaturze oleju, temperaturze spalin, przepływie paliwa lub pracy zaworu EGR. Informacja o napięciu w instalacji elektrycznej pozwala na sprawdzenie, czy alternator działa poprawnie (napięcie ładowania powinno wynosić 13,8-14,4 V). Jeżeli przed uruchomieniem silnika napięcie w instalacji jest niższe niż 12,5 V, akumulator powinien zostać podładowany prostownikiem. Aplikacje są również w stanie przeliczyć zużycie paliwa, moc i moment obrotowy, a nawet zmierzyć czasy przyspieszeń czy elastyczność (wyniki mogą być obarczone sporym błędem). Bardziej rozbudowane aplikacje są w stanie ocenić ekonomię jazdy, obliczyć koszt przebytej trasy oraz nanieść wybrane informacje na mapę.
Przez pewien czas obawiano się, czy gniazdo OBD będzie wymagane w przyszłości. W projekcie nowego rozporządzenia nie znalazła się bowiem informacja o konieczności stosowania tego typu systemu, co producenci aut mogliby zinterpretować na własną korzyść i usuwając gniazdo zmusić kierowców do serwisowania aut wyłącznie w ASO. Ostatecznie Parlament Europejski zadbał o stosowne zapisy, co oznacza, że OBD pozostanie w autach produkowanych po 2020 r.
Warto wiedzieć, że systemy autodiagnostyki zaczęły być stosowane w samochodach już w latach 80. XX wieku. Znajdują się także na pokładzie wielu motocykli. Odczyt usterek bywa możliwy bez użycia jakiekolwiek narzędzia diagnostycznego. Po zwarciu określonych pinów w gnieździe (procedury trzeba szukać w instrukcjach serwisowych lub w internecie) kontrolka na desce rozdzielczej może w błyskowy sposób poinformować o kodzie błędu. Mając tabelę odczytujemy, iż np. błąd 23 (dwa błyski, przerwa, trzy błyski) to awaria czujnika temperatury. Alternatywą jest wyświetlenie konkretnego już kodu na ekranie cyfrowego zegarka.
