Kierowanie samochodem bez prawa jazdy niesie ze sobą spore ryzyko. Za prowadzenie auta bez uprawnień grozi bowiem nawet 5 lat więzienia. Dowiedz się więcej na ten temat.
Prawo jazdy jest dokumentem potwierdzającym posiadane uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych po drogach publicznych. Aby je zdobyć, należy przede wszystkim ukończyć szkolenie teoretyczne i praktyczne oraz zdać państwowy egzamin. Dla niektórych są to jednak za wysokie wymagania, w efekcie czego (według nieoficjalnych szacunków) po polskich drogach może poruszać się nawet milion kierowców bez odpowiednich uprawnień.
Poniżej wyjaśniamy, co grozi za jazdę bez prawa jazdy. Konsekwencje są bardzo zróżnicowane i zależą od przyczyny. W najlepszej sytuacji są osoby, które po prostu zapomniały zabrać ze sobą dokumentu z domu, a w najgorszej – prowadzący samochód mimo sądowego zakazu. Należy też pamiętać, że jeśli osoba nieposiadająca wymaganych uprawnień spowoduje kolizję, to nie może wówczas liczyć na ochronę z polisy OC. Poszkodowani otrzymają oczywiście należne im odszkodowanie, jednak ubezpieczyciel zwróci się do sprawcy z żądaniem zwrotu całej kwoty.
Kierujący nie ma przy sobie prawa jazdy
Od 5 grudnia 2020 roku nie trzeba już wozić ze sobą prawa jazdy (dotyczy to również dowodu rejestracyjnego oraz polisy OC), w związku z czym za nieokazanie dokumentu podczas policyjnej kontroli nie grożą mandat ani punkty karne. Warto mieć jednak np. zdjęcie prawa jazdy w telefonie. Może się to przydać chociażby w razie stłuczki, co pozwoli uniknąć wzywania policji, a tym samym – mandatu za spowodowanie kolizji.
Kierujący nigdy nie posiadał prawa jazdy
Jeśli osoba kierująca samochodem nigdy nie miała uprawnień, kontrola policyjna zakończy się dla niej mandatem w wysokości 500 zł. Funkcjonariusz może jednak skierować sprawę do sądu. Wtedy kierowcy grozi grzywna do 5000 zł, a sędzia może dodatkowo orzec zakaz prowadzenia pojazdów do 3 lat. Ponadto w przypadku zatrzymania osoby bez uprawnień, policjant zakaże dalszej jazdy. Gdy zabezpieczenie pojazdu lub przekazanie go osobie z prawem jazdy nie będzie możliwe, zostanie on odholowany, co zwykle oznacza wydatek kolejnych 400-500 zł.
Kierujący ma niewłaściwą kategorię prawa jazdy
Do rzadkości wciąż nie należy prowadzenie pojazdu bez wymaganej kategorii prawa jazdy. Chodzi o sytuację, gdy dana osoba posiada uprawnienia np. kategorii B, jednak porusza się motocyklem z silnikiem powyżej 125 cm3 (wymagana kat. A) albo samochodem ciężarowym o DMC powyżej 3,5 tony (wymagana kat. C). W takim przypadku kierowcy grozi do 300 zł mandatu, a jeśli policjant zdecyduje o skierowaniu sprawy do sądu – do 5000 zł grzywny oraz do 3 lat zakazu prowadzenia pojazdów (wszystkich lub określonej kategorii).
Kierujący posługuje się podrobionym prawem jazdy
W Internecie bez większego problemu można kupić fałszywe prawo jazdy, które będzie wyglądać jak oryginał. Należy jednak wiedzieć, że okazanie podrobionego dokumentu podczas kontroli drogowej jest proszeniem się o problemy. Kierujący odpowie bowiem nie tylko za jazdę bez wymaganych uprawnień (mandat do 300 zł lub grzywa do 5000 zł i zakaz prowadzenia pojazdów do 3 lat), ale także naraża się na dodatkowe zarzuty z kodeksu karnego – do 5 lat pozbawienia wolności za posługiwanie się fałszywym prawkiem.
Kierujący ma zatrzymane prawo jazdy za zbyt szybką jazdę
Przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w obszarze zabudowanym skutkuje obligatoryjnym zatrzymaniem prawa jazdy na 3 miesiące. Jeżeli kierowca będzie jeździł samochodem mimo utraty dokumentu i znów zostanie złapany, zakaz prowadzenia pojazdów zostanie wydłużony do 6 miesięcy (bez względu na rodzaj popełnionego wykroczenia). Kolejne zignorowanie przepisów zakończy się cofnięciem uprawnień. Aby je odzyskać, trzeba przejść cały proces szkolenia kierowców – zarówno kurs, jak i egzamin.
Kierujący ma cofnięte uprawnienia
Starosta może wydać decyzję o cofnięciu uprawnień z powodu m.in. przekroczenia limitu punktów karnych i nie zdania egzaminu czy opisanego wyżej, dwukrotnego zatrzymania kierowcy w czasie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów. Jeśli mimo to kierowca nadal jeździ samochodem, grozi mu do 2 lat więzienia. Sprawę rozpatruje sąd.
Kiedy starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy?
Kierujący ma sądowy zakaz prowadzenia pojazdu
Najdotkliwsze konsekwencje czekają na osoby, które naruszą sądowy zakaz prowadzenia pojazdów (np. za jazdę pod wpływem alkoholu czy spowodowanie wypadku). Jeżeli zdecydują się wsiąść za kierownicę, powinny wiedzieć, że popełniają przestępstwo, za które grozi od 3 miesięcy do 5 lat więzienia oraz zakaz prowadzenia pojazdów do 15 lat. Należy pamiętać, że w tym przypadku wystarczy sam fakt jazdy podczas obowiązującego zakazu, który jest odnotowywany w policyjnej bazie danych.
