Zebranie wszystkich marek samochodów stanowi nie lada wyzwanie. Jak się okazuje, wiele z nich już nie istnieje. Oto najciekawsze modele 20 producentów, którzy już nie liczą się w motoryzacji.
Wypisanie wszystkich producentów, którzy mają lub mieli jakikolwiek udział w światowej motoryzacji, zajęło by dużo czasu nawet osobom długo siedzącym „w temacie”. Często sobie nie zdajemy sprawy, ile marek już zakończyło swój rozdział w zmotoryzowanej historii. Część z nich oficjalnie ogłosiła upadłość np. z powodu niewypłacalności lub innych kryzysów w koncernie, a część nadal istnieje, ale tylko w wymiarze biernym, tzn. funkcjonuje bez trwającej produkcji samochodów. Przykładu takiej firmy nie musimy szukać daleko – mowa o warszawskim FSO, skąd jeszcze w 2011 r. wyjeżdżały nowe Chevrolety Aveo. Co ciekawe, sporo przypadków likwidacji marek miało miejsce stosunkowo niedawno. Nie więcej niż 20 lat temu karierę motoryzacyjną zakończył m.in. Saab bądź amerykańskie marki Pontiac, Mercury, Oldsmobile, Plymouth.
Oto najciekawsze samochody 20 marek nieprodukujących już aut osobowych. Niektóre firmy do tej pory istnieją w innych dziedzinach motoryzacji, np. zajmując się wytwarzaniem ciężarówek albo jednośladów.
AMC Eagle
Amerykanie w latach 80. przedstawili uterenowione kombi z opadającą linią dachu: dla niektórych AMC Eagle może nawet być prekursorem coraz popularniejszego segmentu SUV-ów coupe. Każdy egzemplarz posiadał napęd na 4 koła. Eagle’a sprzedawano również jako sedana i 3-drzwiowego hatchbacka i 2-drzwiowe coupe. Firma AMC upadła w 1987 roku po wykupieniu przez Chryslera.
Austin-Healey 3000
Marka produkująca samochody sportowe powstała w wyniku fuzji dwóch brytyjskich producentów – Austina i Healeya. Umowa pomiędzy nimi trwała od 1952 do 1972 roku. Okres ten należał głównie do modelu 3000, którego nazwa wzięła się od zaokrąglonej pojemności silnika. 6-cylindrowy silnik tego niewielkiego roadstera generował 126-150 KM. Przez 13 lat produkcji (1959-1972) wytworzono prawie 43 tysiące sztuk.
Autobianchi A112
Stworzoną przez trzy włoskie przedsiębiorstwa (Fiat, Pirelli, Bianchi) firmę w latach 60. ostatecznie przejął Fiat i pod marką Autobianchi oferował głównie niewielkie samochody, później sprzedawane również jako Lancie. Najpopularniejszego – Autobianchi A112 – produkowano w kilku seriach (liftingach) przez 17 lat. Do stworzenia odmiany usportowionej (fot.) zaangażowano Abartha. Najmocniejsza rozwijała 70 KM (1049 cm³).
Daimler SP250/Dart
Niespełna 4,2-metrowy roadster był ostatnim modelem brytyjskiego Daimlera (nie mylić z Daimlerem powiązanym z Mercedesem). Wyróżniał się tarczowymi hamulcami wszystkich kół i 2,5-litrowym silnikiem o mocy 140 KM, który miał… 8 cylindrów w układzie V. Nadwozie z kolei wykonano z włókna szklanego. Daimlera w 1960 przejął Jaguar, który obecnie, razem z Land Roverem, należy do koncernu Tata Motors.
De Tomaso Pantera
Supersamochód włoskiego przedsiębiorstwa De Tomaso ważył niecałe 1300 kg. Umieszczony centralnie 5,8-litrowy silnik V8 pochodził od Forda. Rozpędzał Panterę do 100 km/h w niecałe 7 sekund, a maksymalnie nawet do 270 km/h. Przez pierwsze lata auto sprzedawano głównie w Stanach Zjednoczonych, później – już tylko w Europie. Firmę De Tomaso z czasem przejęło Maserati, którego w 1993 r. „wchłonął” Fiat. Markę zlikwidowano w 2012 r.
Jensen Interceptor
Najsłynniejszy samochód kolejnej już umarłej marki z Wielkiej Brytanii. Bankructwo Jensena przekreśliło szanse na dalszą produkcję Interceptora lub wprowadzenie następcy. Uznawany jest za pierwszy seryjny samochód z napędem na 4 koła. Kupowana od Chryslera jednostka V8 (6.3) rozpędzała go do 100 km/h w ponad 7 sekund. Charakterystyczny element auta: ogromna tylna szyba.
Matra Rancho
Francuskie przedsiębiorstwo Matra specjalizowało się w zakresie aerodynamiki i współpracowało z Simką, tworząc sportowe modele Bagheera i Murena, a także prekursora współczesnych kombivanów – Rancho. Pomimo podwyższonego nadwozia nigdy nie oferowano w nim napędu 4×4, a pod maską znalazł się silnik o mocy zaledwie 80 KM. Matra brała też udział w konstruowaniu Renault Espace’a i Avantime’a. Swój koniec datuje na 2003 rok.
Mercury Cougar
Ford pod marką Mercury produkował pozycjonowanego pomiędzy Mustangiem a Thunderbirdem Cougara. Przez pierwsze lata do napędu używano wyłącznie silników V8, dopiero generacje z lat 80 otrzymały jednostki R4 i V6. Późniejsze modele nie dorównywały już pierwowzorowi jakością wykonania. Marka Mercury przestała istnieć w 2011 roku, a ostatnim modelem był bliźniak Forda Crown Victorii – Mercury Grand Marquis.
Morris Minor
Produkowany od 1948 r. Minor przetrwał aż do 1971 roku i był pierwszym brytyjskim samochodem, którego sprzedano w liczbie większej niż milion egzemplarzy. Auto oferowano w kilku wersjach nadwoziowych, w tym kombi, kabriolet, pick-up. Marka Morris w 1952 roku połączyła się z Austinem, a później także z Leylandem. Zlikwidowano ją w 1984 roku wraz z wygaszeniem produkcji ostatniego Morrisa – Itala.
Oldsmobile 4-4-2
Określenie 4-4-2 początkowo oznaczało pakiet usprawniający dla Oldsmobile’a Cutlassa, obejmujący 4-gardzielowy gaźnik, 4-biegową skrzynię biegów i podwójny wydech. W 1968 roku, na fali popularności tych modyfikacji, stworzono osobny model 442, jednak już 4 lata później powrócono do pierwotnej formy pakietów 442 dla innych modeli Oldsmobile. Samą markę General Motors zlikwidował w 2004 r.
Panhard 24 BT/24 CT
Mający korzenie jeszcze w XIX wieku francuski Panhard specjalizował się w konstruowaniu lekkich samochodów terenowych, ale ostatnim produkowanym modelem był dwudrzwiowy Panhard 24. Dopisek „BT” dotyczył wersji krótkiej (427 cm), „CT” – długiej (450 cm), oferującej dogodną ilość miejsca dla 4 osób. Zaledwie 2-cylindrowy silnik typu bokser (850 cm³) generował 42-50 KM. Po zakończeniu produkcji w 1967 r. Panhard wytwarzał już tylko pojazdy pancerne. Kres marki datuje się na 2012 rok.
Pontiac Firebird
1967 rok oznaczał debiut dwóch amerykańskich muscle carów bazujących na jednej płycie podłogowej – Chevroleta Camaro i Pontiaca Firebirda. Oba modele konkurowały z opisanym wcześniej Mercury Cougarem. Pod maskami umieszczono jednostki R6 i V8. Firebird w czterech generacjach przetrwał do 2002 roku, natomiast marka Pontiac upadła 8 lat później w wyniku kryzysu finansowego General Motors.
Plymouth Road Runner Superbird
Samochód swoją nazwę zawdzięcza… Strusiowi Pędziwiatrowi (ang. Road Runner) z kreskówki „Zwariowane melodie”. Odmiana Superbird jest mocno zmodyfikowaną wersją z zupełnie nowym, aerodynamicznym pasem przednim i wielkim spojlerem, podobnym do tego w Dodge’u Chargerze Daytona. Superbird był zresztą odpowiednią Plymoutha na sukces Dodge’a w wyścigach NASCAR. Sama marka Plymouth należała do koncernu Chryslera, który zlikwidował ją w 2001 roku.
Rover SD1
Flagowy samochód Rovera wyposażono w 3,5-litrowy silnik V8 o mocy 193 KM, jednak kolejne lata przyniosły mniejsze jednostki 2.3 i 2.6 R6, a także diesla VM o pojemności 2.4. Produkcję zakończono w 1986 roku w liczbie ponad 300 tys. egzemplarzy. Rover ogłosił upadłość w 2005 r. i został sprzedany chińskiemu przedsiębiorstwu NAIC, jednak w wyniku zawiłości prawnych obecnie prawa do używania nazwy Rover należą do indyjskiego Tata Motors – właściciela Land Rovera i Jaguara.
Saab 99
Poprzednik popularnego Saaba 900 wykorzystywał czterosuwowe (w starszych Saabach były dwusuwowe) silniki Triumpha, był też pierwszym masowo produkowanym samochodem z turbosprężarką – w odmianie Turbo (2.0/145 KM). Saab od 2000 r. stał się własnością General Motors, a w 2011 r. ogłosił upadłość rok po debiucie przełomowego modelu 9-5 II. Rok później odkupiła go chińska firma NEVS i wypuściła krótką serię zmodernizowanego Saaba 9-3.
Saturn Sky
Kariera Saturna – jednej z marek General Motors – trwała 25 lat i skończyła się w 2010 roku wraz z nadejściem kryzysu w koncernie. Pod marką Saturn sprzedawano głównie Ople przeznaczone na rynek amerykański. Jednym z ostatnich modeli był sportowy Saturn Sky, bliźniak współczesnej interpretacji Opla GT. Do napędu użyto wolnossącego 2.4 albo turbodoładowanego 2.0.
Simca 1000 Rallye
Niewielki (3,8 m długości) sedan francuskiej Simki występował w kilku wzmocnionych wersjach rajdowych. Najmocniejsza – Rallye 3 – rozwijała aż 103 KM i rozpędzała się do 100 km/h w 10,5 sekundy. Specjalne odmiany wyróżniała m.in. czarna maska i boczne, czarne pasy, a Rallye 3 – także nitowane błotniki. Ostatnie lata Simca spędziła pod skrzydłami Peugeota, jednak w 1987 roku nastąpiło całkowite wycofanie marki.
Tatra 613
Kanciasta Tatra 613 zastąpiła luksusową 603. Podobnie jak poprzednik, miała silnik umieszczony z tyłu: był to 3,5-litrowy V8 o mocy 165 KM, dzięki któremu przekraczała barierę 200 km/h prędkości maksymalnej. Auto z licznymi zmianami produkowano do 1996 roku. Przez kolejne 3 lata wytwarzano ostatnią osobową Tatrę – 700. Od tego czasu czeskie przedsiębiorstwo produkuje już tylko samochody ciężarowe.
Talbot Samba Cabriolet
Talbot Samba bezpośrednio bazował na Peugeocie 104 i Citroenie LN, czyli pierwszych produktach kooperacji obu marek w koncernie PSA, który reaktywował markę Talbot w 1978 roku. Pośród ciekawych wersji należy wyróżnić tani kabriolet – wówczas jedynego reprezentanta z miękkim dachem w segmencie B. Talbot dokonał żywota w drugiej połowie lat 90, ale w Wielkiej Brytanii dotrwał do 1995 roku w ramach sprzedawania tam modelu Express, czyli zmodernizowanego Fiata Ducato I.
Triumph Stag
Brytyjski Triumph znany jest głównie z produkcji niewielkich roadsterów serii TR albo Spitfire. Tymczasem warto wyróżnić model Stag – większy (442 cm), z silnikiem V8 (3.0), który może i zapewniał świetne osiągi, ale dawał się we znaki problemami z przegrzewaniem. W 1960 r. Triumpha przejął Leyland, a 24 lata później zakończono produkcję samochodów pod tą marką. Obecnie prawa do niej dzierży BMW.
Vespa 400
Marka Vespa należy do włoskiego koncernu Piaggio specjalizującego się w produkcji motorowerów, skuterów i niewielkich samochodów dostawczych (Piaggio Ape). W latach 1957-61 Vespa produkowała jedyny w swojej historii samochód osobowy – model 400. Nazwę zaczerpnięto od pojemności (393 cm³) 2-cylindrowego silnika generującego 14 KM. Vespa do dzisiaj cieszy się opinią jednego z najlepszych producentów skuterów, lecz jako producent aut już dawno nie istnieje.
